Bernard S. Garrett Sr: De Zwarte Bankier die economisch activisme bedreef

Toen The Banker in 2020 werd uitgebracht op Apple TV+, ging er een verfrissende wind door het landschap van biografische drama’s. Terwijl Hollywood vaak alleen terugvalt op grote namen en dramatische, soms sentimentele vertellingen van heldendaden, koos regisseur George Nolfi voor een andere aanpak: de zakelijke strijd in de jaren 60 van Afro-Amerikaanse bankiers Garret & Morris tegen racisme. De film verpakt een persoonlijk verhaal en wordt gedragen door krachtige personages en verrassend veel nuance. Naast de film heeft Garret veel bijgedragen aan de Afro-Amerikaanse gemeenschap via de stichting die zijn naam draagt en nog belangrijker heeft hij laten zien dat Zwarte ondernemerschap wel degelijk kan worden ingezet voor economische emancipatie & activisme.

De Zwarte bankier die racisme trotseerde
In een tijd waarin de Verenigde Staten verdeeld waren door rassenscheiding en systematisch onrecht, stond één man op met een visie die verder reikte dan de beperkingen van zijn tijd. Bernard Garrett Sr., geboren op 19 september 1925 in het kleine stadje Willis, Texas, groeide op in een wereld waarin Afro-Amerikanen nauwelijks toegang hadden tot economische faciliteiten. Maar Garrett was nieuwsgierig, scherpzinnig en vastbesloten om zijn lot te veranderen en dat van zijn gemeenschap.
 

Zijn jeugd werd gekenmerkt door armoede, maar ook door een onverzettelijke wil om te leren. Hoewel hij nooit een universitaire opleiding volgde, ontwikkelde hij een passie voor cijfers, logica en ondernemerschap. Hij observeerde hoe geld stroomde, hoe eigendom macht betekende, en hoe de regels van het spel konden worden herschreven, mits je ze begreep. In de segregatie van het Zuiden zag hij geen muur, maar een uitdaging.

Na zijn verhuizing naar Californië in 1945 begon Garrett bescheiden. Hij werkte als schoonmaker en startte een bedrijf dat oud papier verzamelde. Maar zijn blik was altijd gericht op vastgoed. Hij begreep al snel dat eigendom niet alleen financiële stabiliteit bood, maar ook invloed. Zijn eerste grote aankoop was een appartementencomplex in een witte buurt van Los Angeles. Omdat Zwarte Amerikanen daar geen eigendom mochten bezitten, gebruikte hij een slimme strategie: hij liet de blanke eigenaar hem financieren en gebruikte zijn vrouw Linda, die een lichte huidskleur had, als het publieke gezicht van de transactie.

Deze aanpak zou zijn handelsmerk worden. Garrett was niet uit op confrontatie, maar op resultaat. Hij wist dat het systeem tegen hem werkte, dus ontwierp hij een manier om erdoorheen te navigeren. Samen met Joseph B. Morris, een andere Zwarte ondernemer, begon hij een vastgoedimperium op te bouwen. Ze kochten panden in heel Los Angeles, waaronder het iconische Bankers Building, destijds het hoogste gebouw van de stad. Hun eigendommen waren strategisch gekozen: ondergewaardeerd, goed gelegen, en met potentieel voor groei.
 

Maar Garretts ambities reikten verder dan vastgoed. Hij begreep dat echte economische macht lag in de controle over kapitaal. Banken waren de poortwachters van welvaart, en Zwarte Amerikanen werden systematisch uitgesloten van leningen, hypotheken en investeringsmogelijkheden. Dus besloot hij het ondenkbare te doen: hij ging banken kopen.

In 1964 richtten Garrett en Morris hun blik op Texas, een staat waar rassenscheiding nog dieper geworteld was dan in Californië. Ze kochten vijf banken en spaarinstellingen, met als doel om financiële inclusie te bevorderen. Hun strategie was wederom briljant: ze gebruikten blanke stromannen om de transacties uit te voeren, terwijl zij achter de schermen de touwtjes in handen hadden. Het was een stille revolutie, een economische opstand zonder protestborden, maar met balansen en aandelen.

Maar succes wekt aandacht. En in een land waar macht zelden zonder strijd wordt overgedragen, kwamen de autoriteiten in actie. Garrett en Morris werden beschuldigd van het onrechtmatig gebruik van bankfondsen. Hoewel de fraude werd gepleegd door hun blanke stroman Matt Steiner, waren het Garrett en Morris die gearresteerd werden. Het was een klassiek voorbeeld van raciale rechtspraak: de Zwarte mannen achter het succes werden gestraft, terwijl hun witte tussenpersoon buiten schot bleef.

Garrett werd veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf, maar diende slechts negen maanden voordat hij werd gepardonneerd door president Lyndon B. Johnson. Zijn imperium werd ontmanteld, zijn naam besmeurd. Maar zijn nalatenschap was niet uit te wissen. Hij had bewezen dat Zwarte Amerikanen niet alleen konden deelnemen aan het economische systeem, maar het ook konden beheersen, mits ze de regels kenden en durfden te buigen.

Na zijn vrijlating trok Garrett zich grotendeels terug uit de publieke aandacht. Hij bleef investeren, bleef adviseren, maar zijn dagen van openlijke strijd waren voorbij. Hij richtte zich op zijn gezin, waaronder zijn dochter Cynthia Garrett, die later een bekende televisiepersoonlijkheid zou worden. Op 9 september 1999 overleed hij op 73-jarige leeftijd, omringd door familie en met een nalatenschap die nog steeds resoneert.

De visie van Garret
Bernard Garrett was geen politicus, geen activist in de traditionele zin. Hij hield geen toespraken, leidde geen marsen. Maar hij vocht met cijfers, met vastgoedaktes, met bankdocumenten. Hij toonde aan dat economische macht een vorm van verzet kon zijn, een stille, strategische, maar uiterst effectieve manier om het systeem van binnenuit te veranderen.

Zijn leven is een les in visie, volharding en moed. In een wereld die hem wilde beperken tot de rand van de samenleving, koos hij ervoor om het centrum te betreden. Niet met geweld, maar met intelligentie. Niet met woede, maar met strategie. En daarin ligt zijn ware kracht.

Bernard Garrett was meer dan een Zwarte bankier. Hij was een pionier, een architect van economische bevrijding, en een stille held van de burgerrechtenbeweging. Zijn verhaal verdient het om verteld te worden, niet alleen als geschiedenis, maar als inspiratie voor de toekomst.

De film een verhaal geworteld in de harde realiteit van racisme
Op het eerste gezicht lijkt The Banker een klassieke “rags to riches”-vertelling. Bernard Garrett , gespeeld door acteur Anthony Mackie. Garret is een jonge Afro-Amerikaanse man met een uitzonderlijk talent voor wiskunde en zakelijke inzichten. Samen met de flamboyante Joe Morris gespeeld door de legendarische acteur Samuel L. Jackson besluit hij om het onmogelijke te doen. Ze besluiten om witte mannen in te huren als frontmannen om hun vastgoedbedrijf en later hun bankimperium op te bouwen, omdat zij zelf als Zwarte ondernemers geblokkeerd werden door de racistische instituties van de jaren ’60 in Amerika.

Deze premisse is krachtig, gebaseerd op waargebeurde feiten en heeft een verhalende urgentie. De strategie die Garrett en Morris toepassen lijkt aanvankelijk een slim spel met het systeem. Maar naarmate de film vordert, wordt duidelijk hoe diepgeworteld het racisme werkelijk is en hoe kwetsbaar hun positie blijft, zelfs wanneer ze “succesvol” zijn, waren ze uiteindelijk toch gedoemd om te falen. “Even a rigged game’s fun to play” aldus Joe Morris gespeeld door Samual L. Jackson.
 
Acteerprestaties die de film dragen
Zonder overdrijving mag gezegd worden dat The Banker grotendeels gedragen wordt door de chemie tussen Anthony Mackie en Samuel L. Jackson. Mackie speelt Garrett als een bedachtzaam, strategisch denker. Hij is de man van de plannen, de visie, en zijn stille woede over de maatschappelijke onrechtvaardigheid is voelbaar in elke scène.

Jackson daarentegen brengt humor, flair en een zekere street-smart bravoure in zijn rol. Joe Morris is de man van de risico’s, de contacten, en het charisma dat nodig is om deals te sluiten in een wereld die hem als Zwarte ondernemer liever ziet falen.

Nicholas Hoult, als de ingehuurde “white face” Matt Steiner, geeft een genuanceerde performance. Zijn ongemak in sociale situaties, zijn groeiend bewustzijn van zijn privileges en uiteindelijk de manier waarop hij probeert zijn rol serieus te nemen, zorgen voor interessante spanningen.

Nia Long speelt de echtgenote in de rol van Eunice Garret. Een stille kracht die haar rol als Zwarte vrouw die haar man ondanks alle uitdagingen onvoorwaardelijk steunt. Zij is een constante herinnering dat niet alleen huidskleur maar ook haar geslacht als vrouw sociaaleconomische belemmeringen met zich meebrengt.

Thema’s: Identiteit, macht en representatie
Een van de sterkste troeven van The Banker is de manier waarop het thema van representatie wordt uitgespeeld. Garrett en Morris zijn niet slechts slachtoffers van racisme en afrofobie, maar actieve deelnemers aan een spel dat hen in eerste instantie uitsluit. Door het systeem te ‘spelen’ laten ze zien hoe constructies van macht en identiteit functioneren, hoe ‘witheid’ als toegangsbewijs werkt, ongeacht bekwaamheid of integriteit. Garret en Morris waren onzichtbaar in hun rollen als respectievelijk schoonmaker en taxichauffeur. De film maakt duidelijk dat de maatschappij hen alleen in eerdergenoemde rollen accepteerden en niet als succesvolle bankiers of  ondernemers.

De film werpt ook impliciet de vraag op: hoeveel moeten mensen van kleur opgeven of maskeren om te slagen in een maatschappij die hen niet accepteert zoals ze zijn? Garrett’s idealisme botst met Morris’ pragmatisme, en die spanning is misschien wel het hart van de film.

Systematische racisme in de financiële sector
De film laat zien hoe diepgeworteld racisme was in het Amerikaanse financiële systeem. Bernard Garrett en Joe Morris waren geen gewone ondernemers. Ze begrepen dat toegang tot kapitaal en eigendom de sleutel was tot economische vrijheid.  Maar in de jaren ’60 was het voor Zwarte Amerikanen vrijwel onmogelijk om onder andere hypotheken te krijgen bij reguliere banken, Zwarte aanvragers werden systematisch afgewezen, ongeacht inkomen of kredietwaardigheid. Vastgoed kopen in “witte” wijken als Zwarte ondernemer was not done en werd structureel tegengewerkt. Daarnaast was het bezitten en/of leiden van een bank met witte klanten als Zwarte bankier niet sociaal gewenst. Dit zelfs als Zwarte ondernemers het kapitaal hadden. Zwarte gezichten in de financiële sector werden namelijk gewoonweg niet geaccepteerd door klanten of toezichthouders. Ook het fenomeen van redlining namelijk dat wijken met zwarte bewoners werden gemarkeerd als “hoog risico”, waardoor investeringen in deze wijken structureel werden geweerd.

Garrett en Morris doorbraken deze barrières door letterlijk onzichtbaar te zijn, ze deden het werk, maar lieten een witte man het gezicht zijn. Dit is een schrijnend voorbeeld van hoe racisme mensen dwingt hun identiteit te verbergen om te kunnen slagen.
De heren bedachten een briljante strategie: ze huurden Matt Steiner, een witte man, in als het gezicht van hun bedrijf. Achter de schermen namen Garrett en Morris alle beslissingen, maar Steiner voerde ze uit in het openbaar. Hierdoor konden ze 177 vastgoedobjecten verwerven, waaronder appartementen in witte wijken van Los Angeles. Twee banken kopen in Texas, waaronder één in Garretts geboortestad. En leningen verstrekken aan zwarte gezinnen, die anders geen toegang hadden tot financiering

Hoewel hun onderneming uiteindelijk juridisch werd aangepakt.  Ze werden veroordeeld voor het verkeerd beheren van bankfondsen en dienden korte gevangenisstraffen uit vanwege eenzijdige besluiten vanuit Steiner. Ondanks dit alles was de impact van hun werk enorm. Ze verhoogden de zwarte eigendomsrechten in gebieden waar dat eerder onmogelijk was. Ze verschaften leningen aan zwarte ondernemers, wat leidde tot economische groei in hun gemeenschappen. Ze legden de hypocrisie van het systeem bloot, waardoor het debat over raciale gelijkheid in de financiële wereld op gang kwam

Deze tactiek was niet alleen slim, maar ook revolutionair. Ze gebruikten het financieel systeem tegen zichzelf, een vorm van economische activisme. Hun acties waren een vorm van economische burgerrechtenactivisme. Ze toonden aan dat racisme niet alleen een sociaal probleem is, maar ook een economisch wapen

Cinematografie en stijl: functioneel maar niet vernieuwend
Visueel gezien doet The Banker weinig grensverleggend. De cinematografie is degelijk, soms stijlvol, maar vooral functioneel. De jaren ’60 worden herkenbaar tot leven gebracht, denk aan gladde pakken, sigarettenrook en strakke kantoorgebouwen. De mise-en-scène ondersteunt het verhaal zonder het te domineren, en dat is op zich positief. Toch mist de film soms visuele flair die een biopic als deze tot een visuele ervaring maakt, zoals bij Selma (2014) of 12 Years a Slave (2013). De montage volgt een klassiek patroon, met duidelijke opbouw en weinig verrassingen. Dit zorgt voor toegankelijkheid, maar maakt de film ook voorspelbaar in momenten die juist scherper hadden kunnen zijn.

Maatschappelijke impact: een stille aanklacht
Wat The Banker krachtig maakt, is niet alleen het verhaal dat verteld wordt, maar de context waarin het verscheen. In een tijd waarin het debat over systemisch racisme steeds luider klinkt, denk aan de Black Lives Matter-beweging en de hernieuwde aandacht voor raciale ongelijkheid, is deze film een belangrijke aanvulling.
Toch blijft het opvallend hoe stilistisch beheerst en zelfs voorzichtig The Banker blijft. In plaats van rauwe emoties of confronterende scènes, kiest de film vaak voor subtiliteit en dialoog. Dit maakt het toegankelijk, maar werpt ook de vraag op: is dit een film die wil informeren, of een film die wil transformeren?

De film eindigt met een bittere nasmaak: ondanks hun succes werden Garrett en Morris gestraft. Niet omdat ze fraude pleegden in de klassieke zin, maar omdat ze het systeem te slim af waren. Steiner, de witte frontman, werd nooit aangeklaagd. Dit roept vragen op: Waarom werd het “fronten” van een witte man als misdaad gezien, terwijl het uitsluiten van zwarte ondernemers jarenlang legaal was? Hoeveel zwarte ondernemers zijn vandaag nog steeds afhankelijk van witte tussenpersonen om toegang te krijgen tot kapitaal? De film stelt deze vragen impliciet, en dat maakt hem des te krachtiger.

Kritiek en controverse
Niet alles aan The Banker werd positief ontvangen. De filmrelease werd uitgesteld vanwege persoonlijke beschuldigingen aan het adres van Bernard Garrett Jr., die betrokken was bij de productie. Hoewel deze beschuldigingen niet direct verband hielden met de film zelf, bracht het wel discussie teweeg over wie het recht heeft een verhaal te vertellen.

Daarnaast vinden sommige critici dat de film te veel nadruk legt op het ondernemerssucces, en te weinig op de bredere maatschappelijke gevolgen. Is het verhaal van twee succesvolle zwarte mannen genoeg om racisme te bestrijden? Of is het slechts een inspirerend incident in een verder falend systeem?

Toekomstvisie: Van Educatie naar Eigendom
De Bernard Garrett Sr. Foundation werd opgericht om Garrets nalatenschap levend te houden en zijn visie te vertalen naar concrete actie. Volgens RocketReach is de missie van de stichting helder: “Het bevorderen van financiële geletterdheid en economische kansen voor Afro-Amerikanen.” De organisatie wil binnen een generatie. De financiële geletterdheid onder Afro-Amerikanen verhogen van 38% naar 50%. De werkgelegenheid in de financiële sector voor Afro-Amerikanen vergroten. Generatierijkdom creëren binnen zwarte gemeenschappen.
In de Verenigde Staten vertegenwoordigen Afro-Amerikanen ongeveer 13% van de bevolking, met een jaarlijkse koopkracht van $1,2 biljoen. Toch blijft de financiële geletterdheid achter, met slechts 38% die basiskennis heeft van financiële concepten zoals rente, inflatie en beleggen. De gevolgen zijn verstrekkend namelijk Minder toegang tot hypotheken en leningen, minder investeringen in aandelen en vastgoed en een grotere schuldenlast en lagere vermogensopbouw

De Bernard Garrett Sr. Foundation ziet financiële educatie als een hefboom. Door mensen te leren hoe geld werkt, kunnen ze betere beslissingen nemen, rijkdom opbouwen en hun gemeenschappen versterken.

De eerder genoemde doelen van de stichting zijn ambitieus, maar geworteld in Garretts overtuiging dat kennis en toegang de fundamenten zijn van economische bevrijding. Het uiteindelijke doel is om een ecosysteem te bouwen waarin Zwarte Amerikanen niet alleen deelnemen aan de economie, maar haar mede vormgeven.
Wat de Bernard Garrett Sr. Foundation onderscheidt, is haar filosofie. Ze gelooft niet alleen in cijfers, maar in mensen. Garrett zelf was een man van principes: hij geloofde dat economische macht niet alleen een middel was tot persoonlijke rijkdom, maar tot collectieve bevrijding.

Zijn dochter, Cynthia Garrett, een bekende actrice en filantroop, is nauw betrokken bij de stichting. Ze benadrukt dat het werk van haar vader niet alleen over geld ging, maar over waardigheid, keuzevrijheid en toekomstperspectief.

De stichting heeft een langetermijnvisie die verder gaat dan educatie. Ze wil Zwarte banken oprichten die leningen verstrekken aan onderbediende gemeenschappen. Vastgoedfondsen creëren waarin Zwarte investeerders kunnen participeren. Fintech-innovatie stimuleren door zwarte ontwikkelaars en ondernemers te ondersteunen

Mijn interpretatie op de film: intelligent, inspirerend, maar niet revolutionair
Op de Internet Movie Database (IMDb) scoort the Banker een 7,3 /10 op basis van 41.000 reviews. Op Rotten tomato’s scoort the Banker een 78% van de 100% wat de top critici betreft (Tomatometer) terwijl het publiek de film zelfs een 100% geeft (popcornmeter).

The Banker is naar mijn mening zonder twijfel een intelligente film, goed geacteerd, maatschappelijk relevant en historisch interessant. Maar het is ook een veilige film, eentje die kiest voor comfort boven confrontatie. Voor sommigen zal dat net de juiste toon zijn; voor anderen juist een gemiste kans.

Wat de film wél doet, is een vergeten hoofdstuk uit de Amerikaanse geschiedenis zichtbaar maken. Het herinnert ons eraan dat racisme & afrofobie niet altijd zichtbaar is in geweld of uitsluiting, soms is het verstopt in systemen, regels, en sociale verwachtingen. En dat deze vormen van racisme en afrofobie moeilijker te bestrijden zijn, maar des te belangrijker om te begrijpen.
 

Conclusie over Garret’s erfenis: racisme als economisch mechanisme
Wat het verhaal van Garret ons leert, is dat racisme niet alleen gaat over haat of vooroordelen. Het is een systeem dat economische kansen verdeelt op basis van huidskleur en afkomst. Garrett en Morris begrepen dat, en hun strategie was een directe aanval op dat systeem.

Hun verhaal is niet alleen inspirerend, maar ook confronterend. Het laat zien dat economische gelijkheid niet vanzelf komt het moet bevochten worden, soms met slimme trucs, soms met persoonlijke offers.

Garret stelt ons ook de vraag: hoe ver moet iemand gaan om toegang te krijgen tot vrijheid? Moet men zichzelf maskeren, het systeem bespelen, of radicaal de confrontatie aangaan? De film kiest voor de eerste optie, en laat ons achter met het ongemakkelijke besef dat dat misschien wel de meest realistische keuze is in een wereld die nog steeds worstelt met gelijkheid.

Het is een verhaal dat inspireert, vooral door de slimheid en vastberadenheid van zijn hoofdpersonen. Maar het vraagt ook om een kritische blik: hoe ver zijn we gekomen sinds de jaren ’60, en hoeveel van dit verhaal is vandaag nog steeds herkenbaar?

Wat mij betreft verdient het verhaal van Garret aandacht, niet als grootse cinematische prestatie, maar als maatschappelijke les verpakt in een toegankelijk, genuanceerd en betekenisvol verhaal.

De stichting die zijn naam draagt, is verder een levend monument, een organisatie die zijn waarden omzet in actie, zijn visie in verandering.

“In een wereld waar economische ongelijkheid nog steeds bestaat, biedt de Bernard Garrett Sr. Foundation hoop. Hoop dat kennis macht is. Dat eigendom vrijheid is. En dat één man, één visie, een hele generatie kan veranderen”

---

[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Bernard_Garrett#/media/File:Bernard_S._Garrett_Sr.jpg

[2] https://www.pinterest.com/pin/801429696177014897/

[3] https://www.afcinema.com/Director-of-photography-Charlotte-Bruus-Christensen-speaks-about-the-shooting-of-The-Banker-by-George-Nolfi.html?lang=fr