No pot yu nyan mofo fu taki

De video van de gevierde schrijfster McLeod die de afgelopen week viraal ging, waarin ze zei dat het goed was dat er slavernij was “anders was ik in Ghana of Soedan geboren” is erg, maar het is wel het soort onzinnigheid dat ik mijn hele leven heb horen komen uit monden van zwarte mensen in de Afrikaanse diaspora. De afgelopen maand alleen al kwam ik het vijfmaal tegen. En telkens wanneer ik het hoor refereer ik naar het mooie Surinaamse gezegde dat aanraadt om te overwegen dat de mond primair dient om te eten en secundair om te praten.

                            No pot yu nyan mofo fu taki

Ik was in de negentiger jaren nog maar een rookie rechtbankverslaggever toen ik voor het eerst het woord “ontoerekeningsvatbaar” mocht gebruiken in een artikel over een rechtzaak. Een crimineel was ontoerekeningsvatbaar voor zijn daden en kreeg daardoor een lichtere straf dan hij zou hebben gekregen als hij geheel bij zinnen was geweest.

Mensen die aan het stockholmsyndroom lijden, en als gegijzelde sympathie voor de gijzelnemer krijgen, zijn soms ook ontoerekeningsvatbaar omdat ze niet bij (eigen) zinnen zijn wanneer ze meedoen aan zijn misdaden. Soms verdedigen ze hem tot de dood. Een beetje zielig eigenlijk.

Je wil ze enerzijds ruw door elkaar schudden en hard in hun gezicht gillen zodat ze wakker schrikken. En anderzijds wil je ze met ‘ke poti baya’ bemoedigend over hun bolletje aaien terwijl je ongemerkt de teugels van hun leven uit hun handen wurmt. Want ze zijn ontoerekeningsvatbaar en moeten niet in staat geacht worden zelf besluiten te nemen.

Ik ben maar een simpele journalist en absoluut geen medische specialist, maar ik stel bij deze de diagnose dat zwarte mensen die zeggen dat ze blij zijn dat hun voorouders in Afrika de boot op gingen en tot slaaf gemaakt werden, aan het Stockholmsyndroom lijden. Ze verdedigen de kolonisator en danken hem voor hun vermeende vooruitgang en voor zijn voorzienigheid om hun voorouders te onderwerpen aan 400 jaar mensenhandel, moord, onderdrukking en verkrachting.

Als in The Matrix staren ze zich blind op de identiteit die ze moesten aannemen na de slavernij en op de religie die hen is opgedrongen tijdens de slavernij, en ze wanen zich rijk in de fake realiteit waar ze zich nu in bevinden. Die nu van hen eist dat ze op zichzelf neerkijken, terwijl die realiteit aanvankelijk eigenlijk niet voor hen bestemd was. Ze schijnen niet te weten dat hun voorouders hebben moeten bloeden en sterven voor hun recht tot een deel ervan.

Ze zijn zich niet bewust van de bijdrages die hun voorouders aldanniet onbetaald hebben gedaan aan andere landen dan het continent waar ze eigenlijk vandaan kwamen en ze snappen niet dat het mede daardoor en door de kolonisatie is dat het continent tegenwoordig als arm kan worden afgeschilderd door de kolonisator.

Ze weigeren te onderkennen dat de kolonisator ondertussen nog steeds als een bot mes grote brokken rijkdom uit het continent wegrukt.

En ze gaan helemaal voorbij aan de ontwrichting van het continent en de gevolgen daarvan die tot de dag van vandaag nog voelbaar zijn.

Ke poti. Ze zijn ontoerekeningsvatbaar. 

Zielig eigenlijk.

Genoeg woorden aan verspeeld en anders zit ik weer aan volwassen mensen uit te leggen dat water nat is; ik laat de volgende video de rest van het verhaal maar vertellen:

.