Alles gaat voorbij

OOK DIT GAAT VOORBIJ

Wie het kreeg, werd gebrandmerkt en voortaan gemeden als de pest. Eerst leek het gevaar vooral te gelden voor een zekere groep. Een groep waarmee men wereldwijd niet veel ophad. Soms stiekem, maar ook steeds vaker openlijk, werd er gezegd: "Opgeruimd staat netjes."

Alras doken hardnekkige complottheorieën op en deden de meest wilde verhalen de ronde. Het was gekweekt in een laboratorium; bedacht door de Russen, Afrikanen, Chinezen of door alle grote wereldleiders tegelijk. Het zou verspreid zijn door dieren, veroorzaakt door technologie, vervuiling en hebzucht. Zwaar gelovigen die dol van vreugde rond bazuinden, dat de dag des oordeels nu toch heus was aangebroken. Het werd verdorie tijd. De aarde zou vergaan want dit was duidelijk een straf van God en wij walgelijke mensheid verdienden niet beter en vroegen erom. UFO’s werden ook weer gesignaleerd, het kon best weleens een invasie betekenen door kwaadwillende wezens vanuit het universum.

Sommige mensen kwamen hun huizen niet meer uit, bang voor besmettingen. Anderen feestten er lustig op los, wat kon hen gebeuren en na mij de zondvloed. De kranten stonden er bol van, dagelijks vielen er doden. Steeds meer, steeds vaker en het trof beroemdheden en koningshuizen, dan was het voor het ‘echie’ en was er geen ontkomen meer aan. Als zelfs de rijken der aarde niet veilig waren, welk een rampspoed zou dan wel over de derde wereld heen rollen? Die derde wereld met z'n krakkemikkige of nauwelijks aanwezige gezondheidszorg en grotendeels arme en laaggeschoolde bevolking?

Het duurde even voordat het tot iedereen doordrong, maar op zeker moment was duidelijk dat het ook jonge kinderen trof, baby’s konden besmet raken in de baarmoeder en in ziekenhuizen was je ook niet meer veilig. Als je het ergens kon oplopen was het dáár, en zeker bij bloedtransfusies.

Handen schudden kon gevaarlijk zijn, knuffelen en zoenen stond gelijk aan Russische roulette, om over seks maar te zwijgen. Totdat eindelijk een groep medicijnen werd ontdekt, getest en goedgekeurd als behandeling was de diagnose hiv een zeker doodvonnis. Tegenwoordig zijn er medicijnen die in het merendeel goed aanslaan bij dragers van het hiv-virus. Mijn vader overleed nog in 2003 aan de gevolgen van aids. Voor hem bleek geen medicijn goed genoeg, maar eerlijk is eerlijk: hij is 72 geworden en dat is voor een aids-patiënt een behoorlijke leeftijd.

Een lockdown was er niet, maar de impact, de angst, het zware isolement van HIV-patiënten en de onwetendheid zijn vergelijkbaar met onze reacties en gevoelens nu in het huidige Coronatijdperk. Een vaccin? Tegen HIV is ondanks wereldwijd en jarenlang onderzoek, nog steeds geen gevonden. Nog altijd sterven mensen aan de gevolgen en complicaties van HIV. Maar we hebben er mee leren leven en stoppen onze pubers dozen condooms toe, doen een schietgebedje en sturen koterlief de wijde wereld in: “Veel plezier en maak er wat van, maar in ’s hemelsnaam, gebruik die condooms!”

Daar komen nu de mondkapjes bij. Ik heb al hele hippe (dure) gezien. “Hier kind, voor je verjaardag: een sjieke kwijllap, die ene van Versace.” En vooral niet zoenen. Trouwens nooit seks is ook beter voor je gezondheid. Misschien moeten we ons hele leven lang maar gewoon opgesloten zitten in onze huizen en hutten. Lekker veilig. Maar dan is de lol er vanaf.

Een dierbare vriend van mij, heeft afgelopen jaar zijn 89e verjaardag gevierd. "Ik ben nu wel veilig, vertelde hij door de telefoon, maar de kwaliteit van mijn leven houdt niet over. Dan leef ik liever een jaartje korter." Laten we weer lachen. Blij zijn. Vrij zijn. En een beetje voorzichtig zijn. De kans dat je onder een vrachtwagen fietst, is in Amsterdam zeker niet gering. Het leven blijft een risico.

“Mam, doe je monddoekje voor!” roept mijn zoon mij na, als ik de deur achter mij wil dichttrekken om naar de supermarkt te gaan.

“Ja, maar dat zit niet lekker.” roep ik terug.

“Mam doe nou niet zo eigenwijs. Ik zeg tegen jou toch ook niet dat een condoom niet lekker zit?”

Touché. Het zal wel wennen. En ach:

"Ook dit gaat voorbij...” (Edward FitzGerald)