Do’s en don’ts

Er zijn do’s en er zijn don’ts; dingen die je kan doen en dingen die je absoluut niet moet doen.

Een “do” is stoppen bij de kruising, de weg blokkeren zodat het oude vrouwtje in haar scoot-mobile met voorrang en zonder gevaar voor haar leven over kan steken. Daarbij langzaam je middelvinger opsteken naar de automobilist achter je die begint te toeteren, is ook een “do”.

Wat een don’t is?

Stel je even het ergste voor dat mensen met elkaar hebben uitgehaald. Nazi’s die mensen vergastten tijdens de Tweede Wereldoorlog, ethnic cleansing die plaatsvond in Bosnië, en 911, bijvoorbeeld.

Stel je nou voor dat iemand daar een boek over zou schrijven, maar vanuit het perspectief van degenen die het kwaad verrichten, met hen als helden.

Over Fritz de Nazi, die Hitler charismatisch vond, die van trots moest huilen toen hij zijn eerste swastika insigne opgespeld kreeg. Die grijnsde toen hij mensen uit hun huis dreef en luidop lachte toen hij het vuur opende op een jongetje dat probeerde te ontvluchten. Danste bovenop de tank die over hun lijken reedt. Bevorderd werd tot commandant van een concentratiekamp, waar hij met minachting toekeek hoe mensen de gaskamers in geduwd werden en zich verrijkte met hun waardevolle kunstwerken die hij achteroverdrukte.

In dat boek wordt Fritz geprezen als een heldhaftige strijder. Het geeft een psychologische verklaring voor zijn daden, beschrijft hoe moeilijk zijn jeugd was geweest omdat zijn vader hem vaker aftuigde, en dat hij vreugde vond in zijn illustere militaire carrière. De mensen die hij had vermoord? Ach die verdienden het; immers, het gebeurde vaak dat ze elkaar verlinkten.

Dat boek zou een don’t zijn. Een boek dat een van de terroristen die op 9-11 in een vliegtuig stapte, het hielp kapen en de World Trade Tower invloog, als held afschildert ook. Geen uitgever die er zijn vingers aan zou branden.

En terecht. Een don’t is een don’t. Punt uit.

Maar toch lukte het John Melink niet alleen zo’n boek gepubliceerd te krijgen; De Telegraaf schreef er ook een boekrecensie over. Met drie sterren!

Melink schreef “Kroesvee”, volgens De Telegraaf als een slavernijroman “vanuit het perspectief van de blanke slavenhandelaren”. De recensent zegt dat het de schrijver met het boek lukt om "eens nauwkeurig uit de doeken te doen hoe de vermaledijde slavenhandel eind 17^e eeuw eigenlijk in elkaar stak. Daar werd hij toe gedreven door de eindeloze discussie over zwarte Piet. Een rijk gevulde roman is het, vol boeiende omschrijvingen over de ontberingen van de Europeanen in den vreemde”. Kots.

Op 28 augustus was het 501 jaar geleden dat de trans-Atlantische slavenhandel begon. Op op 28 augustus 1518 verleende Carlos I, de toenmalige koning van Spanje octrooi dat mensen uit Afrika mochten worden verhandeld naar de Amerika’s. “Een ramp waarvan tot vandaag nog de gevolgen -armoede, marginalisatie en racisme, en ook rijkdom- te voelen zijn, maar ook een ramp die tegen alle verwachtingen in ook weerslag heeft op wereldpolitiek, -economie en -cultuur,” schreef the The Independent daarover vorig jaar.

Gedurende de vier eeuwen die daarna volgden werden mensen ontvoerd uit hun huizen, verhandeld als vee, zonder inspraak verscheept naar landen die ze niet kenden, waar ze als slaaf dienden van mensen die hen het leven niet waard achtten. Toen ze eindelijk vrijkwamen werden niet zij gecompenseerd voor hun gratis bijdrage aan de rijkdom en ontwikkeling van door Europeanen gekoloniseerde landen waar ze naar toe waren gebracht, maar de Europeanen omdat zij hun werkvee kwijt waren. Die vrijheid was trouwens een vrijheid in achtergesteldheid, marginalisatie, onderdrukking, racisme en discriminatie. Van de hand van de nakomelingen van de Europeanen die hen uit hun oorspronkelijke landen hadden gestolen.

Maar waar schrijft Melink een boek over? Over hoe moeilijk het voor die Europeanen was. Het verhaal van de drie biggetjes, maar dan vanuit het oogpunt van de wolf die mag opscheppen over hoe goed hij kon blazen. Een don’t dus.

En dan nog de titel: Kroesvee. Maar hij wilde "niemand kwetsen." Bruh, just don't! Het is jouw goed recht om aan de verkeerde kant van de geschiedenis te blijven zitten, maar hou de achterhaalde waanideeen die daar hun oorsprong vinden ook daar. Dat je een uitgever zover krijgt dat die het publiceert en dan een krant in meekrijgt. Zucht. 

Een journalistieke don’t is “schrijf geen recensie over een boek dat je niet gelezen hebt.” Nou, als Melink zo makkelijk don’ts kan begaan, en als een krant zo gretig drie sterren kan besteden aan iets dat klinkt als bagger, wat weerhoudt mij?

Als de recensie over Melink’s boek mij het zou laten kopen, zou dat zijn omdat er bij de Action geen goedkope deurstoppers meer te koop waren. Of omdat het winter was en ik naar een nieuw huis verhuisd was met een open haard en vergat brandhout in te slaan. Of omdat ik bij iemand die ik niet mag op bezoek was, en flutpapier nodig had om het toilet te verstoppen; nadat ik gepoept had.

De recensent liet Melinks boek klinken als de kots van een dronkaard, maar dan met kaft. Als het gebral van een brulaap met verlamde kaakspieren. Als de scriptie van een zelfingenomen witte man die sjeesde uit groep 2 van de lagere school, en toen bleef steken op het niveau van een driejarige die door zijn ouders ervan overtuigd is dat hij hetgeen is dat de wereld beloofd was.

Melink’s boek kopen is voor mij een don’t. 

Het is het verhaal van de biggetjes dat opschept over hoe goed de wolf kon blazen.

Ik heb trouwens het geluk dat niet veel me meer verbaast; dat de Telegraaf dit boek aanprijst vervult me niet met shock. Deze zelfde krant noemde immers vorig jaar zwarte Piet demonstranten linkse terroristen. Da's ook zoiets. 

Een vriend van me wees me er wel op dat de recensent eerder ook een recensie schreef over hoe geweldig ze Parbo bier vindt. Nou ja, Parbo bier drinken is net als studeren; het maakt je niet automatisch slimmer. Stuka n'e pur' don.

---

Melink bracht wel iets teweeg bij mij: een nog onverzadigbaarder drang om eens eindelijk mijn boek af te krijgen, met het slavernijverhaal vanuit het perspectief van de mens die gestolen is uit Afrika en zijn zwarte -en witte- nakomelingen die het in deze door zijn voorouders verpeste wereld samen moeten doen. Ik ga nog meer haast maken; kijk dat is een do!