bzv

Stoppen met zinken

Marvin Hokstam
1 december 2021 - 08:30

Ik sprak laatst bij een webinar van de webinar van de Beweging Zwarte Vooruitgang, getiteld "Handleiding voor de toekomst". Dit is mijn verhaal dat ik deed:

Veel van wat ik verkondigde zal niet voor een ieder plezierig zijn om aan te horen. Surinamers zijn een nationalistisch volk, maar ik vind nationalisme overrated. Ik vind het niet leuk, maar iemand moet de kat de bel aanhangen. Dus ik doe m'n grote jongens broek aan en ik zeg het maar.

Hier gaan we.

Er is een zwarte vrouw met de naam van de witste stad in Nederland als achternaam. Ze draagt een pruik van Hindustaans haar op haar hoofd dat ze heeft gekocht bij een Pakistaan. Met hele lange bijbehorende extra wimpers. Ik stel me zo voor dat ze ook van die overdreven lange nagels heeft aan haar vingers. Valse. Van plastic. Gemaakt in China. 

En ze zei laatst van mij dat ik een identiteitscrisis heb, omdat ik veel over zwarte onderwerpen schrijf terwijl ik in een mixed relatie zit.

Dat hoort niet, vond ze. Je kan niet en in een mixed relatie zitten en je verzetten tegen racisme ... alsof racisme mij en mijn kinderen en haar en haar kinderen niet meer raakt omdat ik in een mixed relatie ben. Alsof met wie ik ben bepaalt wie ik ben.

Ik heb de tijd nog niet genomen om haar uit te leggen dat we allemaal lijden aan een identiteitscrisis, met onze Nederlandse achternamen en onze Nederlandse taalvaardigheid in deze huidskleur en onze onvolledige geschiedenis.

Nog een verhaal:

Ik was in 2018 voor het laatst in Suriname. Mn moeder werd 80. Ik heb lange benen, maar geen geld voor first class beenruimte, dus ik zorg er altijd voor dat ik op tijd mijn stoel kies bij de uitgang. Daar kan je je benen strekken. Naast mij zat een mevrouw met een kersverse baby in een babystoeltje. Lief. Maar ze keek constant achterom en ik realiseerde me dat daar haar man zat. Ze konden niet naast elkaar zitten. En ze bleef me zielig aankijken. Dus ik besloot om aardig te doen, lieve goedgelovige idioot die ik ben … ik ruilde van stoel met de man zodat hij naast zn verse gezin kon zitten.

Ik verhuisde naar achteren in het vliegtuig. De stoel waar de man zat had geen beenruimte, dus de hele vlucht zat ik ingevouwen als een harmonica van 1 meter 92.

Maar dat was niet het enige. Ik zat op het gangpad, rechts in de middenste rij. Voor mij zat een dronken Zwarte man. BEZOPEN! En voordat we opstegen was hij al de ene domme rotzooi aan het uitkraaien na de andere.  Maar aan de andere kant van het gangpad zat er ook een andere lallende dronkenman; een jonge Hindustaanse man. En die twee vonden elkaar op 7000 voet cruise hoogte.

ACHT UREN LANG!

Ik weet niet of je je er wat bij kan voorstellen, maar ik had dus acht uren lang lichamelijke torture want die stoel was klein zonder been ruimte. EN ik had intellectuele torture want twee dronkelappen zaten beiden luid met elkaar te praten. Ze waren blij dat ze naar Suriname gingen. Het ging over niks, het was dom, dronken en het was luid! En niemand durfde hen wat te zeggen, want ja, dan ga je in discussie met twee zatlappen.

En Tja. Ze waren blij want ze waren op weg naar suriname. Die blijheid ga je toch niet afremmen?

Maar met nog een uur of zo te gaan kwam hun gesprek wel op iets dat me interesseerde. Die Hindustaan zei dat hij na die reis naar Suriname, ook een reis ging maken naar India. “Want daar komen mijn voorouders vandaan en ik wil er heel graag nog eens naartoe.”

En die Zwarte man was verbaasd. Waarom wil je naar dat arme land toe. Je hebt daar niks te zoeken. Je bent Surinamer! Ik zal nooit naar Afrika gaan. Ik heb daar niks te zoeken, al die mensen die daar rondlopen als beesten, met hun grote buiken en vliegen om hun ogen. Mi?! No man!! Mi na wan Srananman!!

En toen was het gesprek afgelopen. Die Hindustaan leek ineens niet meer dronken en keek de Zwarte man aan alsof hij nu pas doorhad dat hij 8 uren met een dronken idioot had zitten praten.

Ik vertel dit omdat het metaforisch is voor ons probleem als zwarte Surinamers. Veel van ons weten niet waar we vandaan komen. En we hebben een waanidee over onszelf geaccepteerd als waarheid. En we doen veel van wat we doen, vanuit dat waanidee.

You can't build your castle on quicksand and expect it not to sink.

Ik ben betrokken in de antiracisme strijd hier in Nederland. Nee, Ik ga niet de bres op om te demonstreren -daar ben ik te druk voor en te terughoudend -, maar ik schrijf wel heel veel over racisme. Een ieder heeft zijn rol te vervullen. Mijn rol is die van schrijver.

Dat maakt dat ik wel vaker word benaderd door kranten voor een statement over iets dat met de afro gemeenschap te maken heeft. Zo werd ik laatst benaderd voor een artikel dat een journalist wilde schrijven over het plan om mensen hun naam gratis te laten veranderen, als die naam een slavernijverleden had. Veel Zwarte mensen waren daar enthousiast over.

Mijn achternaam heeft ook een slavernijachtergrond. Maar Ik had zoiets van: maar als ik mijn naam verander en Nederland blijft racistisch doen tegen me, dan ben ik toch gewoon dezelfde persoon met een andere naam die racistisch wordt bejegend. Toch? Fix dat ook meteen Nederland! Wees daar ook daadkrachtig in.

De krant plaatste mijn zienswijze niet. Ik schreef het toen maar zelf, op mijn eigen website.

Als je niet weet wat je hebt, dan ben je blij met alles dat je krijgt.

Dat brengt me naar 1863 toen zwarte Surinamers hun vrijheid kregen; heb je ooit de proclamatie gelezen die werd uitgevaardigd rond 1 juli 1863?

proclamatie

NA 300 jaar slavernij mochten we ineens vrije mensen zijn, maar we moesten wel onze best doen om ons als goede witte burgers te gedragen. We leerden hun taal spreken, kregen hun namen of namen van hun steden. En dat was het. Daar moesten we het mee doen. We kregen geen compensatie voor 300 jaar lang zwoegen.

Slavernij is voor mij net een gat dat je per ongeluk graaft in de tuin van je buurman. Wanneer je doorhebt dat je dat gedaan hebt, dan vul je dat gat weer op en je zegt sorry aan je buurman. En dan kunnen jullie samen door.

Dat gat is bij ons nooit gevuld

We moesten na de afschaffing van de slavernij, de race daarvanuit starten, terwijl iedere andere bevolkingsgroep aan de rand ervan mocht beginnen. We begonnen vanuit een achterstand, zonder eigen namen, zonder geschiedenis en zonder een duidelijke toekomst. Die moesten we maar zelf creëren. En dat deden we niet doelgericht.

Ik ben super trots op diegenen die wel succes hebben, maar ik snap ook waarom veel van ons falen.

Al meer dan 150 jaar heeft niemand geïnvesteerd in ons meer kennis geven over onszelf. We hebben een eurocentrische geschiedschrijving als waarheid geaccepteerd en geloven daardoor blindelings in wat de eurocentrische media ons vertellen over onszelf en over dat continent waar we van gestolen zijn. Daarom zei die dronkenlap in dat vliegtuig dat hij nooit naar Afrika zal gaan. Vol afschuw. Vol zelfhaat

Ik heb deze uitspraak meerdere keren gehoord van zwarte mensen. Ik ken mensen die zeggen dat ze blij zijn dat hun voorouders slaven werden, anders waren ze als zielige mensen in Afrika geboren. Er is een filmpje op YouTube van cynthia mcleod die dat zegt “anders waren we nu in de Congo; of in Ghana”. 

https://www.facebook.com/100005046797517/videos/1196292751151290

Een paar jaar geleden had ik een felle discussie met iemand die zei dat alle afrikaanse landen arm waren en door machtswellustelingen werden gerund; een beige vriend van hem sprong hem bij en die zei dat Afrika geen geschiedenis had voor de slavernij.

Ik had laatst iemand die zich afvroeg waarom slaven kinderen kregen terwijl ze wisten dat die kinderen slaven zouden worden; en toen moest ik hem uitleggen dat als slaven geen kinderen kregen, ik nu niet zou bestaan om hem te zeggen dat hij een idioot is.

dumbassdumbass

Ik blame de politiek voor dit soort onwetendheid.

We hebben geweldige staatslieden voortgebracht, Pengel, Arron, Vene, maar die hebben zich keer op keer niet specifiek, doelgericht ingezet voor de zwarte gemeenschap. Obama ging er prat op op dat hij niet alleen de president was van zwart Amerika, maar van heel Amerika.

Ik kan me herinneren dat ik in de jaren 90 op het ministerie van sociale zaken moest zijn; Willy Soemita was toen minister en hij had het hele ministerie volgestouwd met Javanen en een heleboel van hen waren ongeschoold. Vene was toen president, maar hij was principieel. Hij deed niet aan nepotisme. Liesbeth was onbezoldigd presidentsvrouwe.

Er is een interview met Hindustanen rond de onafhankelijkheid, waar ze zeggen dat ze niet willen worden geregeerd door zwarte mensen. Dat we hen gaan hun verkrachten etc. Check maar op 40.35

Maar dat zijn wij voor zover ik weet niet. Zo zitten we niet in mekaar. Maar kijk daarentegen maar naar wat Chan nu doet nu hij president is.

In dat zijn we net als ik, toen ik mijn goede, comfortabele stoel in het vliegtuig weggaf aan iemand anders omdat die zielig deed. Terwijl ik er hard voor had gewerkt. Terwijl ik het nodig had!

Toen ik als een harmonica achter die twee dronkelappen zat, keek ik die stewardess aan zo van “helppp” maar zij haalde haar schouders op.

Had je je stoel niet moeten weggeven brada!!

Dat doen we dus altijd. We zijn nog niet goed op gang gekomen en we geven maar onze momentum weg. We hebben geweldige staadslieden en ministers en managers etc voortgebracht, maar we hebben nog steeds niet onze eigen afrocentrische scholen, onze eigen instituten, onze eigen economie in ons eigen ecosysteem. Ze waren niet de president of de minister van Zwart Suriname, Maar ze hebben wel tal van Eurocentrische scholen opgericht. Hindustaanse. En Chinezen gefaciliteerd om hun eigen instituten op te richten. En ga zo maar door

We hebben iedereen gefaciliteerd, behalve onszelf. We hebben nooit geleerd dat we van onszelf en van elkaar moeten houden.

We zijn daardoor goed gefrustreerd hoor.

Ik schreef er laatst ook over: daarom dat we maar de gevestigde orde blijven vervangen met de gevestigde orde en dan blijven toestaan dat zij er een steeds grotere rotzooi van maken. Daarom gingen Zwarte mensen die javaanse cartoonist van die hindustaanse krant verdedigen toen hij de zwarte VP als een aap tekende.

Men gaat het niet voor ons doen.

En de enigen die de oplossing daarvoor zullen kunnen brengen, zijn wijzelf. Daarom schrijf ik.

Ik ben een universitair opgeleide, awardwinning internationale journalist waar menig krant blij zou moeten zijn als ik bij hen kwam werken. Maar ik heb besloten die ervaring, die expertise te wijden aan schrijven zodat zwarte mensen bewust worden over zichzelf.

Ga maar eens lezen op afromagazine.nl.

Ik doe dat omdat ik echt geloof dat we eerst daaraan moeten werken. Ieder ander ding ontwikkelen is secundair zolang we niet eerst onszelf fixen.

Ik hou me niet bezig met wat andere mensen vinden over ons of over mij. Of over zichzelf. Ik focus me alleen maar op hoe we als zwarte gemeenschap beter kunnen worden.

Ik ben sinds enkele maanden bezig een afrocentrische school op te richten hier in Nederland, naar het voorbeeld van de HBCU’s in America. Historical Black Colleges and Universities. Waar jongeren alles leren dat ze moeten leren op school, maar ook over afro cultuur, afro muziek, afro filosofie. Alles dat een kind nodig heeft om zijn identiteit te vormen.

En weet je wat gebeurde? De overheid zei dat ik aan segregatie wil doen. Ondertussen hebben De Hindoes hindoescholen. De Joden hebben joodse scholen. De Chinezen hebben Chinese scholen. Witte mensen hebben witte scholen want alle scholen zijn in principe witte scholen. Maar dat is geen segregatie? En daar sturen wij onze kinderen naartoe, waar ze niks leren over zichzelf, behalve dat hun voorouders slaven waren? Want we hebben nooit onze eigen instituten opgezet waar we leren wie we eigenlijk zijn.

We leren onze identiteit niet. We leren niet van onszelf houden, want we gaan (ook in Suriname), naar witte scholen waar we nog steeds leren hoe we witte mensen moeten zijn met onze witte namen, in een wereld die ons iedere dag zegt dat we geen witte mensen zijn.

We sturen onze kinderen naar scholen waar ze een identiteitscrisis aanleren

Maarvan de overheid had ik die tegenstand verwacht.

Wat me stoorde was de reactie van de zwarte gemeenschap. Er waren zwarte mensen die meteen gingen roepen dat het niet nodig was om een eigen school te hebben. Dat deed me meer pijn dan de tegenstand van de overheid.

Ik had dat al eerder meegemaakt; toen ik met afro magazine begon waren er ook zwarte mensen die riepen dat het niet nodig was, want het parool bestaat toch al? Terwijl de kranten alleen over ons schreven wanneer we komedianten, voetballers en criminelen zijn.

Dan verbaast het je toch niet dat zwarte kinderen denken dat het leven uitzichtloos is? Dat ze slecht presteren op school? Dat we vastzitten in een cyclus van middelmatigheid? Dat onze kinderen elkaar afmaken?

Ondertussen blijven we onze ogen pieren voor iedereen zodat die er maar zand in kunnen strooien. Zoals dit aanbod om gratis je naam mogen veranderen. Naar wat? We weten onze geschiedenis niet en hebben geen moeite gedaan om die te leren.

Maar we mogen wel nieuwe namen kiezen, en ondertussen wil 35 procent van Nederland zwarte piet behouden!

We zijn heel gauw tevreden met wat we krijgen, omdat we niet geleerd hebben wat we waard zijn. Zij weten het wel he! Maar ze houden ons liever onbewust, zodat ze maar aan ons kunnen blijven verdienen.

Laatst gebruikte Astrid een hele mooie term. De social capital van de zwarte gemeenschap. We zijn onmetelijk rijk he. Ik kan me het begin herinneren toen rap muziek opkwam en zogenaamde elite mensen in mijn omgeving zeiden dat het ghetto was.

Maar als je kijkt zal je zien dat er nu heel veel witte rappers zijn en witte soul singers en jazz muzikanten. Mensen uit niet zwarte gemeenschappen zijn die aan ons komen verdienen. Maar check even hoeveel zwarte muzikanten er zijn die hindustaanse muziek maken, of witte muziek of whatever uit andere gemeenschappen. Hoeveel zwarte baithak gana muzikanten heb je? Hoeveel zwarte hard rock sterren? Of country en western? Maar ga naar een hindustaans feest en bet your life er is een kaseko poku. Hoe vaak zie je niet dat filmpje van kees uit achterhoek die witi fisi zingt? En dat vinden we geweldig!

Wij doen dat altijd. We creëren iets moois waarmee we de hele wereld rijker maken en dan geven we het weg. Maar we zorgen er niet voor dat we er zelf beter van worden. Denk eens aan Sisa Agi met Faluma. Allison Hinds kwam, zag dat goud en rende ermee weg.

En wij waren daar trots op, met lege handen.

Niemand die zorgde voor een structurele samenwerking met Caribische muzikanten die wel de grote wereld bereiken.

We zorgen niet voor ons eigen ecosysteem waarin we voor onze gemeenschap dingen doen die primair voor onze gemeenschap vooruitgang brengen. Ik heb dat zelfvoorzienende ecosysteem trouwens wel gecreëerd voor mezelf, maar dat is een ander verhaal.

Maar wat als we dat eens gingen omkeren? Daarvoor moeten we wel even terug naar ons begin. Even een pas op de plaats en voor onszelf even bepalen wie we zijn. Hoe we genoemd willen worden. Ik noem mezelf een zwarte man want in het Engels ben ik een Black man, maar dan zijn er mensen die daar boos om worden en zichzelf donker noemen.

Wat als we vanuit onze duidelijkheid over onszelf, even eisen gingen stellen aan anderen. Hoe we genoemd willen worden, hoe we bejegend willen worden.

Je kan zaken als racisme en discriminatie en marginalisatie alleen stoppen als je economische en politieke macht hebt.

Maar daarvoor moeten we weten wie we zijn. Trots op onszelf leren zijn.

En daarvoor moeten we leren over die plek waar we vandaan komen. Zien dat het daar ook geweldig is. Ik ben er geweest.

Het is niet alleen die kommer en kwel die de eurocentrische media ons toont. En ik ga terug.

We moeten even van onszelf leren houden. Respect voor onszelf hebben en eisen. Even onze identiteit bepalen. Ik ben geen Afrikaan, maar ik ben wel van Afrikaanse afkomst. Gewoon dat accepteren.

Nou luister.

Ik heb veel gezegd en ik weet dat ik niet volgens de lijnen gesproken heb die gelegd zijn voor vanavond. Ik heb het niet veel over politiek gehad. Of over economie. Ik had me gemakshalve kunnen inlezen in de lucratieve olieboringen langs de kust, “want Guyana heeft succes”.

Maar dat succes is flinterdun he. Het is leuk, maar wat voor nut heeft rijkdom als je er niet mee weet om te gaan. Als een deel van je gemeenschap er geen onderdeel van is. Als je mensen rijkdom niet duurzaam hebben leren inzetten. Wat heb je aan rijkdom als je het weggeeft, zoals Brunsi geld uitdeelde in een lockerroom.

Ik zag laatst een filmpje van Bordo met een leaf blower.

Ik hoor al vanaf ik geboren ben dat Suriname het 17e rijkste land ter wereld is …

oke ma pe a moni de?

We zijn in slaap gesust met een stuk nationalisme dat we niet kunnen kapitaliseren omdat we niet eerst onze identiteit gevormd hebben. We hebben middelmatigheid geaccepteerd als norm.

Ondertussen is de wereld ons voorbijgestreefd.

We zijn een huis dat is gebouwd op drijfzand.

Er brokkelen telkens delen ervan af, waardoor we niet overeind blijven. Waardoor we niet kunnen leunen op andere huizen naast ons die wel op stevige rotsen gebouwd zijn; we trekken hun telkens naar beneden en dat irriteert.

We moeten even onszelf gaan stutten.

Een motto in racismebestrijding is: we doen het geen van allen goed zolang we het niet allemaal goed doen.

Een ketting is net zo sterk als z'n zwakste schakel.

Krin taki: op dit ogenblik zijn wij de zwakste schakel omdat we dat toegestaan hebben. Omdat we onszelf niet de sterkste schakel gemaakt hebben.

Onze zwakte maakt heel Suriname zwak.

Ik heb niet de illusie dat het in 1 generatie gaat gebeuren he. We moeten investeren en voorbij morgen kijken.

Het moet duidelijk zijn dat veel dat ik doe niet is om het voor mezelf meteen beter te krijgen. Met mijn strijd tegen racisme en met andere initiatieven die ik ontplooi vanuit mijn eigen zelfvoorzienend ecosysteem, probeer ik een bijdrage te leveren aan de vooruitgang van mijn nakomelingen. Van onze nakomelingen.

En daarmee aan de vooruitgang van een ieder. 

Wanneer de school er staat, is het niet voor mij he!

Die verandering gaat niet in 1 generatie gebeuren, maar als je niet nu begint, is het er morgen niet. Als je van punt A naar punt B wilt, moet je wel stappen nemen.

Wanneer we tot dat inzicht gekomen zijn, dan wil ik wel praten over politiek en economie en al dat moois. Tot dan, dan is dat praten hetzelfde als … ja, building a house on quicksand.

Let us stop the sinking.

Marvin

Marvin Hokstam

Hoofdredacteur

Marvin (HOX) Hokstam journalist, schrijver, educator, habituele dingen-op-hun-kop gooier en uitgever van AFRO Magazine.