Mannen, we moeten wat met die dodelijke onderontwikkeling van mannen

Ik kan in een zucht meer dan tien verhalen vertellen van mannen die hun vrouwen neerschoten. Sommige van die mannen kende ik persoonlijk, sommigen schreef ik over toen ik voor de dagbladen werkte.

Ik hou er meestal mijn mond over, want “het is taboe om het erover te hebben, je rukt oude wonden pijnlijk open.” En zo zijn er genoeg redenen waarom ik het wegstop. Maar die verhalen kwamen gisteravond als een stortvloed eruit toen ik met een nieuwe Nigeriaanse vriend zat te dineren in Praag.

Dat verhaal van die politieagent die de lichaamsbouw had van een kikker die zijn bloedmooie vrouw doodschoot en toen zichzelf. Dit gebeurde in dezelfde week dat die zakenman-mati van mijn ex-collega zijn vrouw naar haar beste vriendin liet bellen om afscheid te nemen, waarop hij haar doodschoot en toen zichzelf.

Soms zijn ze niet zulke goede schutters als ze denken. Zoals die gast die ik vroeger kende, die zichzelf doodschoot nadat hij zijn vrouw had neergeschoten, maar toen overleefde zij het.

En soms zijn ze na hun laffe daad te laf om zichzelf ook van kant te maken, zoals die andere gast die ik als tiener kende; hij werd politieagent, schoot zijn ex in de oprit dood met zijn dienstwapen toen ze na een date thuiskwam, en belde toen zijn collega’s om hem te komen arresteren. Ik was toen rechtbankverslaggever en ik zag hem nog zitten als een gebroken mannetje daar op de beklaagdenbank. De glimlach die hij me toewierp droop van de schuld.

Die verhalen stroomden er gisteren uit, en het irriteerde me dat ze allemaal gegrift zitten in mijn geheugen; verhalen van mannen die moedeloos vastzaten in achterhaalde noties over mannelijkheid en dominantie en dat er zoiets is als vrouwbezit. Noties die kortsluiting veroorzaken wanneer rationeel denken nodig is. Die leiden tot moord en zelfdoding, omdat mannen niet in alternatieven hebben leren denken.

Het irriteerde me dat het nog steeds gebeurt, zoals vorige week weer een man in Suriname die een vrouw door haar hoofd schoot bij Fort Zeelandia en toen het wapen op zichzelf keerde. Hij meteen dood, zij overleed een paar dagen later.

De tweede dergelijke case in hele korte tijd; de vorige dader maakte drie slachtoffers: de vrouw en haar baby afgeslacht in een hotelkamer; hij dronk pesticide en overleed ook enkele dagen later.

Het stoorde me dat wij allemaal deze verhalen kennen, van mannen die een moreel kompas ontberen en daarmee het toonbeeld worden van emotionele onderontwikkeling, van intellectuele armoede van mannen in onze gemeenschappen. En geen enkele man die er wat van zegt. Geen enkele mannenorganisatie die ook nu een massademonstratie organiseerde; niemand die zegt “tot hier en niet verder!” en oproept tot landelijk het werk neerleggen omdat een deel van de bevolking onder aanval is.

Een enkele politicus die roept om meer “blijf-met-je-poten-van-me-af huizen” en een speciale huiselijk-geweld unit van de politie, maar weer niemand die mannen beter leert. Niemand die hen erop wijst dat ze beter horen te zijn dan dit.

Weer zijn het vrouwen die zich moeten afzonderen, weer zijn het de slachtoffers die eeuwig in een slachtofferrol gedauwd worden. Weer vinden we oplossing voor een probleem dat niet hoort te bestaan.

Geen enkele poging tot training, tot versterking van de echte zwakke schakel. Een beetje snel ebbende verontwaardiging, een paar goed bedoelde social media berichten, maar niks structureels.

Mijn tafelgenoot merkte op dat het in zijn gemeenschap ook nooit verder kwam dan dat. “We gaan gauw terug naar de orde van de dag, totdat het weer gebeurt. En dan zijn we inderdaad weer even verontwaardigd en dan ebt het weg, totdat het weer gebeurt.”

Ik had mijn opinie daarover al klaarstaan op mijn eigen Facebook-pagina.

“We falen onze mensen, we falen onze kinderen, we falen onze mannen. Waardoor zij ons falen. Dit fix je met opvoeding. Niet alleen die opvoeding thuis, maar ook die van de gemeenschap om onze mannen en jongens heen; om onze mensen heen. Opvoeding, beter onderwijs dat op hen toegespitst is, waarmee zij de uitzichtloosheid aankunnen die het leven op hen afgooit, ook wanneer die uitzichtloosheid vertienvoudigt lijkt.” 

Mijn Nigeriaanse mati had zijn eigen opvattingen over hoe mannelijkheid in voormalige kolonies vastloopt in postkoloniale structuren. “Traditioneel hoort een man voor zijn vrouw, zijn gezin te zorgen, maar ik zou absoluut bereid zijn om thuis te blijven, de afwas te doen, de kinderen te verschonen als mijn vrouw daarmee meer tijd over zou hebben om meer te verdienen voor ons. Velen van ons hebben die groei niet meegemaakt. Maar ik he, ik zou de beste gerechten ooit leren koken,” grapte deze hoogopgeleide man. “En als het niet meer voor je werkt, dan ga je toch elders door met je leven?”

Ik was het met hem eens en vertelde hem hoe jammer ik het eigenlijk vind dat mannen zich nooit uitspreken tegen dit gedrag van onze bal-loze balgenoten. “Waarom gaan mannen niet de straat op om zich hiertegen uit te spreken? Dit raakt ons toch ook?”

“We lijken wel vast in een vicieuze cirkel waar mannen zich niet weten te gedragen en de wereld om hen heen maar gemakshalve oplossingen verzint zodat vrouwen zich veilig voelen.

Laatst werd ik er in Duitsland gewezen dat ik als man een boete riskeerde als ik ging parkeren op de Frauenparkplatz, de vrouwenparkeerplek met extra verlichting, dicht bij de ingang van de parkeergarage. Dus ik mocht niet gaan staan op een perfecte parkeerplek alleen omdat waardeloze mannen zich niet weten te gedragen?

---

Ik schoot een foto van het bord om een shady post te schrijven dat er eigenlijk ook "Schwarzenparkplatz" bordjes moeten komen voor Zwarte mensen zodat zij veilig zijn voor racistische aanvallen van de zwakkelingen die racisten zijn. Dat was het idee, maar ik zag ervan af. Alles is racisme maar ik hoef er niet altijd mee bezig te zijn. 

---

Mijn Nigeriaanse tafelgenoot vertelde me over een vriendin voor wie hij eens persoonlijk een veilige parkeerplek moest regelen, omdat ze bang was dat haar ex haar ergens zou opwachten; hij haar al met een mes bedreigd en had toen ook nog een fles vol dagenoude urine in haar auto leeggegooid. Ik grimaste bij dat verhaal want ik weet van een identieke kwestie.

Een paar dagen geleden een social media post over een vrouw die vertelde dat ze in de bar haar glas meenam naar het toilet omdat ze bang was dat mannen er wat in zouden doen. De verhalen over mannen die hun vrouwen in mekaar slaan. En ga zo maar door.

Maar niet alle mannen zijn zo,” gooide ook mijn mati er toen cynisch tegenaan.

“Nee dat gaan we niet doen,” zei ik, wapperend met mijn wijsvingertje. “Ik weet dat niet alle mannen bal-loos zijn (mijn zoons en ik bezitten meerdere spiegels) maar het gaat er bij mij om dat we allemaal de taak hebben om te fixen wat niet werkt. Eis beter. Relativeer het niet. En maak het ook niet de norm dat "alle vrouwen harassment of geweld hebben meegemaakt. We gaan er geen excuses voor verzinnen.”

Ik wees hem erop dat die “niet-alle-mannen-zijn-zo” opmerking altijd wordt gevolgd door victim-blaming. “Dit is nooit een alleenstaand voorval. Die vrouwen moeten leren dat ze niet terug moeten gaan naar mannen die hen aftakelen,” lees ik vaker, waar zou moeten staan “blijf met je poten van haar af.”

Dit waren vroeger dezelfde mensen die aan meisjes leerden dat jongens die hen pestten dat deden omdat zij verliefd op hen waren. Dit zijn de mannen die mijn 10-jarige zoon telkens vragen hoe het gaat met zijn vriendin. “Ze weten niet beter, maar jij wel,“ leg ik dan uit aan mijn jongen wanneer hij me ogenrollend vraagt waarom die mannen dat doen.

Het zijn deze mannen die jongens vroeger leerden dat ze achter een meisje aan moesten blijven zitten, ook wanneer zij al keer op keer zei dat ze niks van hen wilde weten. “De aanhouder wint!”

Het zijn deze mensen die leerden aan meisjes dat wanneer een man hen sloeg, hij dat deed uit liefde.

Wat had Rihanna Chris Brown aangedaan dat hij haar zo toetakelde in de auto?” grapte Dave Chapelle een paar jaar geleden humorloos in één van zijn specials.

“Wat deed een 35-jarige moeder van twee kinderen bij Fort Zeelandia?” vroeg iemand over de vrouw die deze week werd doorgeschoten. “Wat deed een moeder met haar eenjarige baby in een pension met een man?” vroeg iemand na het voorlaatste voorval vorige week.

Nee! Is mensen aan banden leggen waar we nog zijn anno 2024?

Ik zag ook iemand oproepen tot bidden en naar de kerk gaan “want de duivel neemt over.” Tyuri! In religie excuses zoeken voor wangedrag spreekt ook van intellectuele armoede. En dat los je niet op door in wanhoop naar de bijbel te grijpen en te gaan bidden. Ik heb nooit de bijbel nodig gehad voor mijn morele kompas.

En ja, inderdaad, niet alle mannen doen dit, maar alle mannen moeten zich hiertegen uitspreken. Mannen moeten leren snappen dat als wij het probleem niet laten bestaan, we er geen oplossingen voor hoeven te verzinnen. Dat we ons gewoon beter gaan moeten gedragen. Dat we elkaar moeten gaan aanspreken op ons gedrag. Dat we er geen excuses voor moeten verzinnen wanneer het wel fout gaat, maar het accepteren als fout en er dan lering uit trekken, om het te fixen. Om onze onderontwikkeling een halt toe te roepen.

“Tja, dan moet het bij jou beginnen,” zei mijn tafelgenoot schouderophalend.

En ik reageerde toen weer met mijn eigen gebruikelijke excuses over taboe en oude wonden pijnlijk openrukken en ...

“Bullshit!,” sneed hij me af.

We moeten taboes doorbreken en dat begint dan bij jou. Kijk maar hoeveel van deze verhalen jij alleen al hebt. We hebben ze allemaal, maar we staan toe dat ze worden weggestopt als een “familiedrama.” Dat is toch de loze verzamelnaam die we ervoor verzonnen hebben? Nee! Het is meer dan dat! Dit is een structureel probleem en als we stil blijven zijn we er debet aan.

Vertel die verhalen Marvin!”

Hij had gelijk.