Sylvana Simons | Ik heb nu een plek aan de tafel waar het maatschappelijk debat gemaakt wordt

Door Marvin Hokstam

Sylvana Simons werd vandaag beëdigd als de eerste Zwarte Nederlandse partijleider in de Tweede Kamer. Ze schrijft geschiedenis. AFRO Magazine interviewde haar eerder deze week.

Het is zondagmiddag wanneer ze eindelijk beschikbaar is voor het gesprek; de week was een rollercoaster die van de rails af dreigde te denderen nadat demissionair minister Kajsa Ollongren, tevens verkenner namens D66 in de kabinetsformatie, positief werd getest op het coronavirus. Ze was met alle lijsttrekkers in contact geweest; ook Sylvana dus. Die ging meteen in quarantaine nadat ze het nieuws vernam en wenste Ollongren het beste toe.

Zondag klonk ze relaxed. “Ik ben aan het wachten op mijn testuitslag, maar ik kan vrijuit praten,” zei ze openhartig.

Ze vertelt dat ze ferm, met beide benen op de grond staat, ook met de realiteit dat ze geschiedenis schrijft. “Ik ben al 25 jaar een bekende Nederlander. Ik weet hoe de medaille er aan beide kanten uitziet. De kritiek. Het applaus. Ik heb al heel lang de opdracht om op beide benen aan de grond te blijven. Wat ik weet is dat ik een belangrijke opdracht heb gekregen van alle mensen die op mij gestemd hebben en het is aan mij om het vertrouwen niet te schaden. De rest is bijzaak,” zegt ze.

De zetel is desalniettemin een bevestiging. “We hebben ons bestaansrecht eigenlijk vanaf Dag 1 bewezen. Maar dat nu meer dan 85.000 mensen het hebben aangedurfd om op ons te stemmen; niet hebben gewacht maar volmondig hebben gezegd dat ze ons steunen in het verzet tegen de status quo. Dat geeft me wel het gevoel dat ik een mandaat en het vertrouwen heb. De zetel draagt een enorme verantwoordelijkheid met zich mee. Ook buiten Nederland. De hele wereld kijkt mee naar de geschiedenis die wij aan het schrijven zijn. Ik kan nog niet echt bevatten hoe dit moment in de toekomst bekeken en geschreven zal worden.”

Plek aan tafel

Het plan is in ieder geval om door te gaan met wat ze deed voordat ze de Kamer inging.

Het verenigen van mensen die zich herkennen in waar we voor staan en dat is een groeiende groep mensen. Ik heb nu een plek bemachtigd waar ik inhoudelijk via beleid, wet en regelgeving kan ingrijpen. Ja, dat zijn de opdrachten: het verenigen en vergroten van de groep mensen die in opstand komt tegen racisme, fascisme, uitsluiting; en ingrijpen tegen processen die dat mogelijk maken. Ingrijpen tegen dit soort zaken doe je op momenten dat het zich voordoet, maar het is ook belangrijk om het te helpen voorkomen. Ik heb nu een plek aan de tafel waar het maatschappelijk debat gemaakt wordt.”

Ze zuchtte om de critici die haar eensnarig noemen omdat ze zich de afgelopen jaren voornamelijk verzette tegen exclusie. “Dat klopt zeker niet; het is wel erg om zo genoemd te worden. Maar tegelijkertijd is de assumptie dat exclusie maar een bijzaak is, terwijl het de levens beïnvloedt van bijna iedereen. Denk er maar eens over na: als we het hebben over seksisme hebben we het ook over mannelijkheid; door het weg te wuiven komen we niet aan gesprek over wat mannelijkheid eigenlijk betekent. Hoe we het als samenleving vorm geven. Tot welke sociale uitdagingen het leidt.

Als je racisme wegwuift, dan wuif je ook sociale issues weg. Het is jammer voor (alle pogingen tot) het verbeteren van het hele sociale domein als je doet alsof racisme geen impact heeft op de hele samenleving.”

Niet bezig met macht

Ze vertelt dat ze terwijl zij in Den Haag aan de gang gaat, Bij1 de zaken die het agendeerde, zal blijven agenderen. “We hebben opdrachten in Den Haag om zaken ter tafel te brengen en het debat te beïnvloeden en in te grijpen. De komende vier jaar gaan we investeren in hele concrete dingen; we hebben dingen die we willen bereiken -zoals een Constitutioneel Hof waar wetten getoetst worden. Niet alles zal meteen lukken. We gaan niet binnen een jaar de hele Tweede Kamer kunnen veranderen. Maar we gaan prikken, we gaan praten, we gaan beïnvloeden.”

Maar ondertussen betekent voor de partij de uitkomst van de verkiezing niet minder dan het omschakelen naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. We hebben campagne gevoerd voor Den Haag, en nu gaan we in een goed aantal gemeenten ook meedoen.

De intentie is om ook buitenparlementair zaken te blijven agenderen die voor de partij belangrijk zijn, middels demonstraties, petities enzovoorts.

Simons vertelt dat de partij blijft groeien. “Sinds de verkiezingen krijgen we dagelijks nieuwe leden erbij. Honderden. Zelfs mensen die zeggen dat ze niet op ons gestemd hebben, maar ons alle support geven. Er gaan meer deuren open, vanuit het bedrijfsleven, NGO’s etc. Zelfs met onze ene zetel doen we er nog meer toe. Je bent ineens gesprekspartner en dat is wel de bedoeling. Het is inderdaad waar; we hebben niet per se macht maar wel invloed.”

Macht was de partij trouwens niet naar op zoek, zegt ze nog. “Dat is niet waar we mee bezig zijn. We zijn bezig met het herstellen van het huidige systeem en we gaan onze idealen niet laten overschaduwen door de jacht naar macht. Macht op zich is niks, tenzij je machtswellusteling bent. Wij geloven dat je zaken niet verandert door op de schoot te gaan zitten bij de degene die de zaakjes nu regelt. Daar wil ik als Kamerlid eerlijk over zijn."

Kleur

Met Sylvana zijn er nu 27 Kamerleden van Kleur en dat maakt haar blij. “Ik vind het heel goed dat er meer Kamerleden van Kleur zijn; meer Zwarte Kamerleden. Het was onvoorstelbaar hoe wit de Kamer voorheen was en dat zei heel veel over haar gebrek aan perspectief. Het is heel goed dat we nu een diversiteit hebben aan Kamerleden qua leeftijd, opleidingsniveau, kleur, afkomst en levensovertuiging. Dat is een goede volksvertegenwoordiging,” zegt ze.

“Een aantal van hen ken ik al en ik kijk er echt naar uit om partij-overstijgend te werken aan zaken waar we allemaal baat bij hebben. Het is heel fijn voor iedereen, zeker voor mensen van Kleur om in een witte omgeving niet de enigen te zijn. Om te weten dat je niet de odd one out bent, maar onderdeel van het geheel.”

Er zitten nu bijvoorbeeld ook geen mensen met beperking in de Kamer. Hoe leef je je als Kamer in, in de realiteit van iemand met een beperking. Alleen als je met de praktijk wordt geconfronteerd, besef je dat niet iedereen zelfstandig kan lunchen, een gebouw in kan, of naar het toilet. Het is goed voor zo iemand om te zien van ‘oh ja, er zijn ook mensen in een rolstoel in de Kamer.’ Net als hoe het nu voor veel mensen aanvoelt om te zien van ‘hey, er is een Zwarte vrouw die een partij leidt in de Tweede Kamer. Dat is hoe representatie werkt.”

Je kan niet te inclusief zijn

Ook de Zwarte gemeenschap mag zich daar trouwens meer bewust van zijn, zegt ze. “Bij1 is een inclusieve partij en het is belangrijk dat we de gedachte achterwege laten dat je alleen geholpen kan worden als anderen achterblijven. Dat is geen solidariteit. Je kan niet alleen doen wanneer iemand iets voor jou doet; als iedereen op elkaar blijft wachten, dan gebeurt er niks. Ik vind dat ik mijn verantwoordelijkheid moet nemen, zoals iedereen dat moet doen.”

“We moeten niet vergeten dat we ook gay mensen hebben in onze community. Dat we disabled people hebben in onze community. Je kan niet zeggen dat je vόόr de Zwarte gemeenschap bent en niet voor mensen met een beperking.

Juist Zwarte mensen met een beperking hebben het extra last van uitsluiting.  Ze zijn Zwart en ze hebben een beperking.

We hebben transpersonen. Je mag het verschrikkelijk vinden of je hoeft er niks van te vinden, maar ze zijn er en ze worden bedreigd. We zijn geen eenduidige groep en we verdienen allemaal respect voor onze aanwezigheid. Je kan niet te inclusief zijn."