CBK presenteert While Meditating on War

Het Centrum Beeldende Kunsten in Amsterdam Zuidoost presenteert van 19 januari tot 11 maart 2017 de tentoonstelling While Meditating on War; negen kunstenaars laten werk zien waarin oorlog en oorlogsdreiging impliciet of expliciet aan de orde komt.

Alle kunstenaars hebben de afgelopen jaren onder invloed van  de actuele toestand in de wereld werk gemaakt waarin het thema op een of andere manier wordt verbeeld. De een doet dat vanuit de noodzaak om   te reageren, de ander om te verzachten, weer een  ander vanuit een persoonlijke geschiedenis die verweven is met oorlog. 

CBK: "Oorlog….je kunt er niet meer om heen. Het is het nieuws van vandaag de dag.  Met de geopolitieke ontwikkelingen in de wereld, de toenemende  polarisering in de samenleving, de realistische dreiging van terrorisme en geweld lijkt de angst voor oorlog groter te worden. Europa kan zo maar weer een slagveld worden.  Oorlog is met ons, om ons heen en voor velen in het Westen nu ook in ons. Het is geen ver van mijn bed- show meer." 

Kunstenaars While Meditating on War
 

Celine van den Boorn (NL,1978)

In haar werk creëert Celine van den Boorn nieuwe versies van gefotografeerde landschappen door de hierin voorkomende mensen weg te schilderen. Zo   verschuift voor de kijker de focus  van de mens naar het landschap. In haar ‘Military Series’ schildert ze op subtiele wijze het oorlogsgeweld  weg, van militairen tot  tanks. Wat op het eerste gezicht een onaangeroerde woestijn lijkt, blijkt bij nadere beschouwing een landschap  waarin  oorlogssporen zijn geretoucheerd. Het terugdringen van  deze sporen  levert nieuwe beelden op die een meer ideale wereld suggereren. De ingreep van de kunstenaar blijft echter altijd zichtbaar – je ziet mat geschilderde silhouetten, een losse schoen of arm in een verder desolaat landschap.

Barbara Broekman (NL, 1955)

Barbara Broekman maakt monumentaal werk gebaseerd op textiele patronen en technieken. De zachtheid van textiel als materiaal  maakt het makkelijker om ook harde, moeilijke onderwerpen te verbeelden én tegelijkertijd tegenwicht te bieden. De kijker wordt door de zachtheid van het materiaal verleid, wellicht zelfs kortstondig verblind. Het ondraaglijke wordt draaglijk gemaakt. De serie Faith  (2014) is geënt op de stroom aan nieuwsberichten over oorlogsgeweld en andere humanitaire rampen waarmee we dagelijks worden geconfronteerd. Op een intuïtieve manier selecteert en vertaalt Broekman delen van krantenfoto’s naar textiele toepassingen. Door de beelden uit hun oorspronkelijke context te halen en te vertalen naar constructieve elementen als kleur, vorm en materiaal, wil Broekman ons opnieuw laten kijken.

Lana Mesić (Zagreb, 1987)

Lana Mesić ensceneert beelden en zoekt daarmee de grenzen tussen werkelijkheid en illusie op. Ze is een verhalenverteller die haar werkproces begint met een prangende vraag en een gezonde dosis nieuwsgierigheid. De basis voor een dergelijk vertrekpunt lijkt herleidbaar tot de vraagtekens die zij had toen zij als klein kind geconfronteerd werd met het fenomeen ‘vijand’.

In 2014 reisde Mesić  in opdracht van Creative Court naar Rwanda om te fotograferen voor het  project  Rwanda 20 Years: Portraits of Reconciliation. Twintig jaar na de genocide in Rwanda leven daders en overlevenden weer naast elkaar. Mesić vroeg hen hoe hun moment van vergeving eruit zag en of ze dat moment wilden creëren  voor de camera. Deze opdracht leidde tot de serie Anatomy of Forgiveness (2014)

Ilya Rabinovich (Moldavië, 1965)

Het thema migratie loopt als rode draad door het leven en werk van de fotograaf Ilya Rabinovich. Hij is geboren in Moldavië, opgegroeid in Israël en woont nu in Amsterdam. In zijn project  Museutopia dl 2 onderzoekt hij  de rol die  militaire musea spelen bij de vorming van een nationale identiteit. In Israël is  deze identiteit grotendeels gebaseerd op de mythe van het leger als een ‘melting  pot’. De Staat creëert daar - aldus Rabinovich - bewust het narratief dat burgers met verschillende culturele achtergronden en religieuze overtuigingen assimileren en onderdeel worden van de overheersende cultuur. Rabinovich plaatst kritische kanttekeningen bij deze beeldvorming. Hij toont van negen militaire musea in Israël  de manipulatieve mechanismes waarmee tentoonstellingen worden ingericht  en de mythe ‘Eén Staat, Eén Volk’  in stand wordt gehouden.

Ramaz Gioati (Georgië, 1966)

Strijd is een centraal thema in het werk van Ramaz Goiati.

Hij maakt driedimensionale werken die qua stijl en inhoud uiteenlopen,  maar die alle verwijzen naar dat ene element  waar oorlog altijd over gaat: grond, aarde. Alle beelden zijn van natuurlijke materialen gemaakt, waarvan sommigen daadwerkelijk van aarde. De maskers in zijn vloerinstallatie (2014/17)  verwijzen naar de innerlijke strijd van Gioati; de gereedschappen die er in verwerkt, lijken qua  vorm op wapens.  Zo heeft ieder onderdeel in de getoonde installatie een eigen verhaal, waarin humor en dramatiek niet ontbreken. Samen staan ze voor de strijd die Gioati aangaat om af te rekenen met de oorlog uit zijn verleden en de strijd om de consequenties daarvan in het heden te dragen.

Xavier Robles de Medina (Suriname, 1990)

Foto’s en films over het heden en verleden  van Suriname vormen de basis van het werk van Xavier Robles de Medina. Hij bestudeert hierbinnen vooral visuele aanwijzingen en contextuele eigenaardigheden en vertaalt deze in subtiele en nauwkeurige tekeningen en schilderijen. Zo is het schilderij Asisi  (2014) gebaseerd op een afbeelding die hij vond terwijl hij onderzoek deed naar het ‘het bloedbad van Moiwana’ in 1986, toen het Nationale leger van Suriname het dorp Moiwana aanviel op zoek naar rebellenleider R0nny Brunswijk.

 In Counter (2014) laat hij zien hoe curieus de geschiedenis kan zijn: een portret van Wilfred Hawker en Surendre Rambocus die tijdens de staatsgreep van 1980 nog aan de zijde van Bouterse stonden en één jaar later  een tegencoup pleegden. Beiden zijn later geëxecuteerd.

Tamar Rozenblat (Israël, 1966)

In haar werk brengt Tamar Rozenblat meerdere werelden bij elkaar; het zichtbare en het onzichtbare. Met haar werken wil ze tegenwicht bieden aan de hectiek van de steeds sneller wordende wereld die volgens Rozenblat gepaard gaat met oppervlakkigheid. Het thema oorlog is sinds een jaar haar werk ‘ingeslopen’ terwijl ze zocht naar antwoorden op haar eigen vragen over dit thema. De carrousel  in And the wheel turns on (2016)  verbeeldt voor haar de cycli des levens; we stappen er in en het lijkt alsof we er weinig van leren; oorlog is van alle tijden en herhaalt zich helaas keer op keer.

belit sağ

In haar films  vertelt  belit sağ  een verhaal waarin beelden  uit de dagelijkse media als uitgangspunt dienen. Ze ondervraagt en isoleert  deze beelden, in een zoektocht naar verborgen en achterliggende verhalen en voegt haar eigen visie of vragen toe.

Haar werk my camera seems to recognize people (2015) gaat over de macht die media heeft om beelden wel of niet te tonen en over  de manier waarop dat gebeurt . De film roept vragen op over  slachtofferschap en over hoe de manier van filmen van doden en gewonden deze vragen zowel  kan oproepen  als teniet doen. Voor haar video grain (2016) deed ze onderzoek naar een groep politieke gevangenen in Turkije die in 2000 in hongerstaking gingen tegen het geïsoleerd gevangenschap. De gruwelijke beelden die zij in het archief  van het Institute of Social History in Amsterdam vond bewerkte ze tot pixelachtig materiaal; haar voice-over geeft een persoonlijke draai aan de gebeurtenissen, waarvan tot op heden de werkelijke toedracht  niet bekend is.

Emanuel Tegene (Ethiopië, 1985)

Het werk van Emanuel Tegene is geïnspireerd op de  gelaagde kijk op zijn omgeving. Zijn kunst reflecteert en geeft  commentaar op de huidige samenleving.  Hij is één van de nieuwe generatie kunstenaars die in zijn werk de veranderende  culturele dynamiek op het Afrikaanse continent laat zien. Het werk van Tegene gaat niet expliciet over oorlog, maar over eeuwigdurende kwesties die de mensheid bedreigen. Zoals  bijvoorbeeld Rosa Parks The Boycott (2014)  een werk dat over racisme gaat en is geïnspireerd op de  verzetsdaad uit 1955 van Rosa Parks om haar zitplaats af te staan als protest tegen de segregatie. Een ander werk,  Abel and Kain (2015)  laat de  allereerste strijd op aarde zien, een ruzie die volgens De Bijbel aanleiding is voor vele oorlogen. Met dank aan Ethiopian Airlines en OAZA AIR verblijft de Ethiopische  kunstenaar Emanuel Tegene in januari 2017 in de studio van OAZA AIR, de artist-in-residence van Stichting Open Ateliers Zuidoost.