Afbeelding
James Finies en Davika Bissessar Shaw bij het Permanente Forum van Mensen van Afrikaanse Afkomst in Geneve
Bonaireaanse activisten: "We zijn systematisch ontheemd op eigen eiland"
8 mei 2024 - 17:34
“We worden systematisch ontheemd op Bonaire!”
Het doet letterlijk pijn wanneer James Finies deze woorden uitspreekt tijdens een interview op Mart Radio. De mensenrechtenactivist en politiek leider van Pueblo Progresivo Uni is samen met Davika Bissessar Shaw, President van de Bonaire Human Rights Organization op doorreis in Nederland, na een bezoek aan Geneve, Zwitserland, waar ze het Permanente Forum van Mensen van Afrikaanse Afkomst van de Verenigde Naties (VN) toespraken. “We hebben te maken met een humanitaire crisis op het eiland!”
Als je “10-10-10 Nederlandse Antillen” op Google opzoekt, krijg je het volgende te lezen: “In 2010 werd het land Nederlandse Antillen ontmanteld. Sindsdien maken Curaçao en St Maarten op gelijke wijze als Aruba als zelfstandig land deel uit van het Koninkrijk. Bonaire, St Eustatius en Saba kregen de status van bijzondere Nederlandse gemeenten en maken deel uit van Nederland.”
Niks van waar!”
Finies spreekt het met klem tegen.
“Wij waren tot 2010 deel van een autonoom land en we hadden een parlement als onderdeel van het parlement van de Nederlandse Antillen. We hadden een centrale overheid. Nu zijn wij dat allemaal niet meer. Nu hebben we geen wettelijke macht, we hebben geen wettelijke vertegenwoordiging. 150 mensen in Nederland bepalen voor ons wat op ons eiland gebeurt. We zijn helemaal terug in een koloniale structuur.”
Finies legt uit dat het referendum waarin de bevolking van Bonaire in 2010 moest kiezen voor de toekomstige staatkundige structuur, nooit heeft plaatsgevonden. “De mensen hadden daarvoor al aangegeven dat zij een directe relatie ambieerden met Nederland; het moest niet langer via Curaçao.”
De activist vertelt dat de bevolking van Bonaire op een zijspoor terechtkwam door politiek gemanoeuvreer.
“Het volk koos niet. We werden in een structuur geplaatst waar we niet voor stemden. We werden openbare lichamen, het laagste dat staatkundig kan. Men doet alsof we daarvoor hebben gestemd, maar dat hebben we nooit gedaan. Het was de overval van de eeuw. Wij zijn geannexeerd. Het gebeurde tegen de wil van het volk.”
Finies verliet zijn goedbetaalde baan bij de bank en ging in 2014 de strijd aan. “Er had een referendum moeten plaatsvinden. Het volk had moeten stemmen. De politici hebben voor het volk gekozen, maar dat is niet hoe politiek werkt. We moeten niet naar de politici luisteren. Dit is geen politieke situatie, maar een mensenrechtensituatie. Wat ik wilde is dat er een nieuwe referendum kwam, waar het volk wel zijn stem in kon uitbrengen,” zegt hij.
Hij hield zijn protestactie enkele maanden vol. “We bleven op straat. Men probeerde ons tot andere gedachten te brengen, maar we waren vredig in ons protest. Op den duur kwam het hele eiland samen op het plein buiten het Bestuurscollege. De bevolking telde toen ongeveer 10,000 mensen, en we hebben daarvan 4000 handtekeningen verzameld. Dat was een groot deel van de bevolking toen.”
Het kwaad was echter al geschied.
Het was de heist van de eeuw! We zijn geannexeerd.”
Binnen de nieuwe structuur die de bewoners van het eiland was opgedrongen werden belastingen naar Nederlandse maatstaven verhoogd. “Wij betalen evenveel als men in Nederland betaald aan belastingen, maar we hebben minder dan de helft van het inkomen. Onroerend goed- en grondbelasting ging niet 2 of 3 of 10 keer omhoog, maar met 500 tot 1000 procent. Als je 100 dollars betaalde, moet je nu 1000 dollars betalen. En er is tot vandaag geen belastingrapport uitgegeven. Het belastinggeld dat wij op het eiland betalen gaat naar de kas van Nederland en als er wat van terugkomt, komt het terug als Nederlands geld. Men geeft ons een deel van wat wij betalen terug, om de lopende kosten van de overheid te betalen.”
Finies zegt het laatste schamperend.
Hij zegt dat de nieuwe status alleen maar voor problemen zorgde.
“Veel bewoners kwamen in problemen. Mensen raakten hun huizen en ondernemingen kwijt omdat ze zich dat simpelweg niet meer kunnen veroorloven. De sterftecijfers nemen toe. Ons volk verviel in echte armoede. Voor het eerst hebben we drie voedselbanken op het eiland. Wij zijn heel trotse mensen he. Maar die schaamte erodeert. Mensen staan in de rij voor de voedselbanken omdat ze niet meer voor zichzelf kunnen zorgen.”
Het meest tergend is dat terwijl men ten onder gaat aan de nieuwe staatkundig/economische situatie, de Bonaireaan ondertussen in de minderheid geraakt.
Vòòr 2010 woonden 10,000 tot 12.000 mensen op Bonaire, maar sindsdien zijn de immigratiecijfers verdubbeld. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek vormen Bonaireanen nu minder dan 40 procent van de bevolking.”
Finies vertelt dat mensen vertrekken omdat ze niet meer op Bonaire kunnen wonen. Ondertussen is er een toename van mensen die op het eiland komen wonen, het merendeel uit Nederland. Hij schampert nogmaals dat dit kan door de nieuwe status waar Bonaireanen niet voor hebben gekozen maar die aan Nederlanders allerlei voordelen biedt; Nederlanders mogen bijvoorbeeld stemmen bij lokale verkiezingen. De wil van Bonairenanen kan op Bonaire worden weggestemd; wat al gebeurt.
Men publiceert die statistieken niet, maar er zijn rapporten die voorspelden dat volgens de huidige trend wij in 2030 minder dan 1/3 van de bevolking zouden uitmaken. Maar vorig jaar werd het bijgesteld: Bonaireanen zijn nu al ongeveer 32 procent van de totale bevolking. De rest zijn andere mensen. Het loopt zeven jaar voor op de voorspellingen. Wat zal er over 10 jaar, 15 jaar van ons over zijn gebleven?
Hij vervolgt: “De stranden zijn niet meer van ons, er worden nieuwe hotels gebouwd en alles achter hekken. De toegang tot grote delen van ons eiland is aan ons verboden. Het is niet langer ons eiland. Ik zal je wat vertellen: in 1863 bij de afschaffing van de slavernij, heeft de Nederlandse overheid het eiland in zeven grote plantages verdeeld en die werden verkocht aan slaveneigenaren. In 2020 werd één van die plantages verkocht aan een Nederlandse miljonair. Een enorm groot stuk land, waar we nu ook weer geen toegang meer toe hebben. Het is apartheid. We worden gediscrimineerd op ons eigen eiland.”
Finies wil hier aandacht voor.
“Dat is de belangrijkste reden dat ik in Geneve was en dat ik hier ben. Wij zoeken internationale aandacht en steun. Het beleid wordt ons opgelegd en niemand kan er iets aan doen. Ons land is systematisch overgenomen. Dit gebeurt onder de radar.”
Interview Marvin Hokstam met Bonaire mensenrechtenactivisten James Finies en Davika Bissessar Shaw
Davika Bissessar Shaw, President van de Bonaire Human Rights Organization, vult aan: "We hebben een beroep gedaan op de VN om Bonaire beschermde status toe te kennen. Let wel: wij hebben het niet over onafhankelijkheid. We willen niet-zelfbesturende organen van de VN worden, zoals Anguilla, Montserrat, de Kaaimaneilanden en Bermuda zijn. We werden in 1954 van die lijst gehaald omdat men dacht dat we autonoom waren, maar dat zijn we niet. Daarom bezoeken we lidstaten van de VN om het bewustzijn te vergroten en ons ondersteuning te vragen zodat we die status verkrijgen. We willen beschermd zijn zoals de schildpadden, de mangroven dat zijn. En Nederland zal jaarlijks moeten rapporteren over alle aspecten van de ontwikkeling van Bonaire.”
De activisten hebben zich vastgebeten in de strijd en gaan er volledig voor. Finies: “We zijn al meer dan 500 dagen onderweg om overal ons pleidooi te houden. En we gaan door zolang het moet."