Alle creolen zijn Cabo’s

Door Sonya Dias

Jorge Lizardo Oliveira, leadzanger van de reggae band Delidel Touch en initiatiefnemer van de Rotterdam Kanta reeks in De Doelen is een echte Cabo Verde kenner. Hij vertelt hoe de Kaapverdische Creolen verbonden zijn met alle andere Creolen uit de diaspora. Iets wat Rotterdam zo bijzonder maakt als het gaat om de verbinding tussen de verschillende culturen.

Dit artikel verscheen in FRI, de zomereditie van AFRO Magazine.

“Creool betekent ‘geboren en getogen buiten het continent Afrika’ en stamt af het Spaanse woord voor opgegroeid ‘criado’.”

Creolen

Het woord Creool betekent geboren en getogen buiten het continent Afrika. Het stamt van het woord ‘criado’ wat in het Spaans betekent ‘opgegroeid’. In 1444 voeren Portugezen, Spanjaarden en Italianen richting de Afrikaanse kust. In 1462 werd Cabo Verde (de Kaapverdische eilanden) gekoloniseerd. Duizenden tot slaaf gemaakten van de Guineese kusten tussen Mali, Senegal, Gambia, Guinee Bissau, Guinee Conakry en Sierra Leone (de zogenoemde Guinee slaven) werden overgebracht naar Cabo Verde en op het eiland Santiago gestationeerd.

Cidade Velha

Op het eiland Santiago bevindt zich Cidade Velha, één van de oudste slavernijmarkten ter wereld. Op Santiago leerden de tot slaaf gemaakten, voordat ze verscheept werden, de Latijnse taal en een ambacht. Om deze reden werden ‘de gelatiniseerden’ oftewel Creolen genoemd. Vanuit Santiago werden de tot slaaf gemaakten vervoerd naar Suriname, de Nederlandse Antillen en de Cariben. Alle Creoolse tot slaaf gemaakten stammen af van de Creolen uit Cabo Verde.

‘Papiamento is direct afgeleid van het Creolo van de Kaapverdianen’

Cabo Verde was ook de plek waar men zout, brandewijn, materialen, katoenen gewaden en proviand voor onderweg insloeg. Deze eilanden waren het depot van de driehoekshandel tussen Afrika, Zuid Amerika en Europa. Alle bekende Europese zeevaarders zoals Christopher Columbus, Vasco da Gama, Bartolomeu Dias, Pedro Álvares Cabral, James Cook, Piet Hein en Francis Drake hebben voet gezet op Cabo Verde.

Uit een studie van de bekende Curaçaose schrijver Frank Martinez Arion (1936 – 2015) blijkt dat het Papiamento dat de Antillianen spreken, direct afgeleid is van het Creolo van de Kaapverdianen uit Santiago. Het Creolo is een mengelmoes van Afrikaans, Spaans, Portugees, Engels en Frans.

In Rotterdam wonen de meeste Cabo-Suri’s en Cabo-Anti’s ter wereld. De eerste Kaapverdische zeemannen die in de jaren 50 van de vorige eeuw in Rotterdam aankwamen, trouwden met Nederlandse vrouwen. In de eerste jaren daarna (voor de komst van de Kaapverdische vrouwen) trouwden de Kaapverdische mannen ook met Surinaamse, Arubaanse en Antiliaanse vrouwen. Zij herkenden in hen een deel van hun eigen cultuur. Rotterdam is uiteindelijk een smeltkroes geworden van mensen die voorouderlijke familiebanden hebben.

Alle Creolen zijn uiteindelijk een grote familie!