World Africa Day

Wereld Afrika Dag

Marilyn Grando

Door Marilyn Grando

De meeste Nederlanders denken op 25 mei aan Hemelvaartsdag, een landelijke vakantiedag waarop veel Christenen herdenken dat Jezus Christus 39 dagen na zijn wederopstanding is opgestegen naar zijn vader in de hemel, God. Volgens Wikipedia is deze feestdag onderdeel van de paascyclus en als zodanig telt Hemelvaartsdag als de 40e paasdag. Er is echter nóg een andere feestelijkheid te herdenken op deze dag. Weliswaar niet zo Eurocentrisch, maar daarom niet minder feestelijk. Andere weldenkenden vieren deze dag Wereld Afrika dag.

Wereld Afrika Dag, in het Engels vloeiender World Africa Day genoemd, is een initiatief van de Afrikaanse Unie. En deze dag wordt vooral gewijd aan het vieren van de diversiteit en het potentieel van het Afrikaanse continent. De 25e mei richt zich dan ook voornamelijk op de Afrikaanse gemeenschappen die in het buitenland (Lees: niet in Afrika) wonen. En men wordt aangemoedigd om aandacht te besteden aan de "stem" van de ontwikkelingslanden in de Europese politiek.

Afrikadag

Het is de jaarlijkse herdenking op 25 mei van de 1963 oprichting van de Organisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE). Op deze dag, tekenden de leiders van 30 van de 32 onafhankelijke Afrikaanse staten, een oprichters handvest in Addis Abeba, Ethiopië. In 1991, richtte de OAE Afrikaanse Economische Gemeenschap op, en in 2002 vestigde de OAE zijn eigen opvolger, de Afrikaanse Unie. Echter, de naam en datum van Afrikadag bleef gehandhaafd als een viering van Afrikaanse eenheid. En 2012 was het thema van de Wereld Afrikadag zelfs 'Africa and the diaspora'.

De Afrikaanse diaspora

Ik beschouw de gemeenschappen van historische afstammelingen verplaatst uit Afrika, voornamelijk door toedoen van, … laten we het beestje bij de naam noemen, systematische, wrede mensenhandel naar onder andere Amerika, Europa, Azië en het Midden-Oosten als afstammelingen van de Afrikaanse diaspora. De term gold van oudsher met name voor de afstammelingen van de West- en Centraal-Afrikanen. Deze mensen werden door Europeanen tot slaaf gemaakt en onder andere verscheept naar de Amerika's door middel van de welbekende trans-Atlantische slavenhandel. De grootste handel vond plaats richting Brazilië (Afro- Brazilianen), gevolgd door de mensenhandel naar de Verenigde Staten, Europa en vele anderen gebieden.

Food for thought…?

Dit geeft me te denken…  Sommigen van ons, waaronder ikzelf, hebben weinig tot geen kennis van onze exacte Afrikaanse voorouderlijke grond of cultureel erfgoed. De eeuwenlange slavernij van onze voorouders, de tijd en de diaspora hebben een immense afstand gecreëerd van onze pre- koloniaal Afrikaanse erfgoed. We zijn tegenwoordig helemaal ‘afgesneden’ van onze oorspronkelijke Afrikaanse cultuur, manieren en overtuigingen. En ja, om eerlijk te zijn... het eerste dat ik antwoord wanneer iemand me naar mijn afkomst vraagt, (en dat gebeurt me helaas nog te vaak), is de naam van dat land in Zuid- Amerika. Dat land dat de Portugezen, Britten en Nederlanders zo vakkundig en systematisch hebben gekolonialiseerd. Ik beweer onmiddellijk en zonder enige omhaal dat mijn cultureel erfgoed in Suriname ligt. Want daar komen ‘we’ de afgelopen paar eeuwen toch vandaan? Echter, wanneer ik naar de breuk in mijn stamboom kijk en bedenk waar we werkelijk vandaan verplaatst zijn, zou ik op zijn minst gedeeltelijk moeten kunnen verwijzen naar een oorsprong in West of Oost Afrika. Maar vreemd genoeg is dat is niet het eerste land dat in mij opkomt...

Assimilatie

Hoewel ik mezelf beschouw als een trotse nakomelinge van de Afrikaanse diaspora, een typisch voorbeeld van de vele over de wereld verspreide gemeenschappen, heb ik geen enkele kennis van mijn oorspronkelijke, cultuur, taal en geloofssysteem. Deze werden namelijk met zeer harde hand uit het gedachtengoed van mijn voorouders gestript en vervangen door die van een ander. En wat er nog rustig doorsijpelt aan oorspronkelijke aspecten van de Afrikaanse cultuur wordt als gevolg daarvan tot op de dag van vandaag vaak gezien als "ouderwets" of zelfs "primitief" door mijn generatie en die ervoor. We hangen het nauwelijks nog aan, zijn er niet mee bezig, laat staan dat we het doorgeven aan onze kinderen ... We zijn in de loop der eeuwen "getraind" om te assimileren aan de heersende Eurocentrische cultuur.

Raciale uitsluiting

Na de afschaffing van de slavernij vond men het binnen de heersende cultuur nodig om de ziel van de zwarte bevolking te breken door middel van verschillende strategieën. Tot op heden doen sommige leden van deze heersende cultuur openlijk en onbestraft aan raciale uitsluiting. De volgende vier strategieën zijn heden ten dage wijdverbreid en worden vaak stilzwijgend doorgevoerd en nog steeds alom geaccepteerd.

  1. Als eerst werd het idee opgelegd dat mensen van Afrikaanse komaf geen enkele geschiedenis zouden hebben, van vóór de slavernij en dat ze altijd dociel en passief zijn geweest over de hen opgelegde situatie van de slavernij. In werkelijkheid was er vurig en collectief verzet tegen de geldende orde. Vurig verzet dat ontelbare slachtoffers als gevolg had. Met het zwaard in de hand verzetten tot slaaf gemaakten zich tegen het hen opgelegde mensonterend lot. Dit als gevolg van de mate van inferioriteit welke de staat voor hen had gedefinieerd. Dit verzet nam vele vormen aan: gewelddadige opstanden, samenzweringen, diefstallen, plunderingen, branden, moorden en individuele ontsnappingen. Deze situatie is nu helaas nog steeds actueel. Denk aan diverse politiemoorden in Amerika, Ferguson, 2014 en Baltimore, 2015 en de moorden op o.a. Philando Castile en Sandra Bland.
     
  2. Het stelselmatig verminderen en kleineren van de buitengewone bijdragen in de ontwikkeling, opbouw en rijkdom van het land door leden van de Afrikaanse diaspora, ten tijde van de slavernij, maar ook nu nog. Vaak wordt bij het benoemen van een uitvinding of baanbrekend onderzoek bijvoorbeeld niet de naam of precieze van de uitvinder of onderzoeker genoemd. Ergens in Afrika, heeft ‘iemand’….
     
  3. Het overnemen en gebruiken van specifieke culturele creaties van de Afrikaanse zwarte mensen (Darden, 1989, 577). Zie ook de essay over The Signature of Hip Hop: A sociological perspective.Hoewel men zou tegenwoordig gelooft dat Hip Hop een vrij nieuwe muziekstroming is, is deze stroming direct terug te herleiden naar de Griots van West Afrika. De Griots waren, en zijn dat in sommige landelijke gebieden nog steeds, verhalenvertellers, poëten storytellers en reizende zangers die een belangrijke rol hebben gespeeld in pre-koloniale maatschappijen. Ze gebruikten poëzie en ritmes als basis voor mondelinge overlevering om  dorpelingen over hun eigen historie te vertellen.
     
  4. De volledige vernietiging van de Afrikaanse schoonheidsstandaard zo kenmerkend voor Afrikanen en andere donkere mensen. Dit is inmiddels zo diep verankerd in onze psychologie, dat zelfs vandaag de dag talkshows alleen donkere mensen uitnodigen als het om eten, feesten of muziek gaat, steeds meer donkere mensen hun huid laten bleken, om een meer Europees uiterlijk en bijbehorende behandeling te krijgen, veel mensen nog steeds geloven dat bijvoorbeeld "Black Hair niet groeit", of dat een donkere vrouw van ‘gemengde afkomst’ (Lees: deels wit) moet zijn om haar haar lang te kunnen laten groeien: Het zogenaamde "Good Hair" gesprek.

Deze conservatieve en ronduit racistische Europese ideologieën, is erin geslaagd om de wereld het subliminale idee op te leggen dat donkere, bruine Afrikanen geen enkele ontwikkeling of cultuur hebben, maar alleen goed kunnen sporten, muziek maken, een instinctieve voorkeur voor seks hebben en een feilloos gevoel voor ritme. Door het herhaald gebruik van deze immer stereotyperende kenmerken en de totale vernietiging van de Afrikaanse culturele wortels onder de tot slaaf gemaakten, hielden zij deze racistische ideologieën voortdurend in leven. Waardoor ‘uitsluiting’ de enige legitieme oplossing leek.

Vraag

Maargoed, ik dwaal af. Ik mag mezelf beschouwen als een "African Diasporan", ondanks dat ik weinig tot geen kennis over mijn exacte Afrikaanse komaf heb. Nu ben ik benieuwd hoe andere leden van onze gemeenschap zichzelf zien. Dus rijst de vraag: Denk je dat de Wereld Afrikadag op een bepaalde manier bijdraagt aan bewustwording. Draagt het bij aan het cultureel bewustzijn van je pre-koloniale erfenis? En zo ja, op welke manier?