Venezuela, tierra herida, gewond land
Door Joan de Windt
Venezolaanse bootvluchtelingen worden op Curaçao opgevangen in vreemdelingenbarakken in de gevangenis. Wie het eiland bereikt gaat naar het gevang. Nederland stuurde ook wat geld voor het timmeren aan de barakken.
Afgelopen weekeinde raakte de gevangenis overvol en werden de Venezolanen vrijgelaten. Ook nieuw aangekomen vluchtelingen werden niet vastgezet. Volgens de Curaçaosche minister van Justitie was dat een eenmalige noodsituatie. Het beleid blijft: ’Aanhouden, opsluiten en terugsturen.”
In Venezuela gaat het bericht als een lopend vuurtje rond dat je nu vrijelijk naar Curaçao kunt. Er zal je geen strobreed in de weg worden gelegd.
Maar president Maduro van Venezuela heeft plotseling besloten dat teruggestuurde Venezolanen het land niet meer binnenkomen. Dat zet een streep door het Curaçaosche beleid van aanhouden-opsluiten- en terugsturen.
Met verbijstering wordt naar de vreemd vage en passieve rol van Nederland gekeken. Dat land mompelt enkel dat Curaçao een zelfstandig land binnen het koninkrijk is en zelf verantwoordelijk is voor de mensenrechten. Wel sprak Nederland met de VS af, dat Curaçao de ‘hub’zou worden van waaruit humanitaire hulp aan Venezuela kan worden verstrekt.
Het kleine eiland heeft daar grote moeite mee, want de relaties met naaste buur Venezuela zijn altijd nauw geweest en het is belangrijk dat die goed blijven, althans niet vijandig worden.
Ook vraagt men zich af waarom Nederland dan niet Bonaire beschikbaar stelt, dat eiland is immers wel voor 100 procent onder Nederlands bewind.
Zuid-amerika correspondent en analist Edwin Koopman geeft daar een ‘verklaring voor tijdens een avond over Venezuela in De balie in Amsterdam.
Nederland kijkt weg en doet zo vaag om de vluchtelingen te ontmoedigen’stelt hij. ‘Het is voor iedereen duidelijk dat het vluchtelingenprobleem veel te groot is voor Curaçao. En dat ontmoedigingsbeleid werkt.’
Over de hub zegt hij dat dat een volstrekt gratuite geste is. Nicolas Maduro is niet van plan ook maar enige hulp toe te laten van de VS of Europa of van een hub, door hen ingesteld.
Tijdens de avond waar de Venezolaanse ziekenhuisarts, Efraim Vegas, Zuid-amerika correspondent Nina Jurna en Edwin Koopman, de experts zijn, wordt duidelijk dat er wel een beetje hulp mogelijk is. Zolang de hulp maar onopvallend en zonder bombarie gegeven wordt, zonder pers en politieke show, kan die wel het land binnen. Dus geen Amerikaanse karavaans met Juan Guaidó voorop.
Nog een idee wat tijdens die bijeenkomst uit de lucht wordt gehaald is de gedachte dat de Venezolaanse crisis ontstond door een imperialistische (lees noord-amerikaanse) boycot van een socialistisch experiment.
Echt harde Amerikaanse sancties zijn er pas sinds een paar maanden, en toen was de crisis al in volle gang. De eerste sancties in 2015 waren gericht tegen corrupte personen en bij lange na niet genoeg om het land Venezuela economisch te schaden.
‘Welk socialistisch experiment? Er was helemaal geen socialistisch experiment. Niet onder Maduro, maar ook niet onder Chavez, de vorige president. Chavez begon pas vijf jaar na zijn aantreden geld uit de delen onder de armen, toen hij stemmen nodig had. Maar hij gaf het geld weg, hij investeerde niet, dus was het geld op en weg! Volgens Efraim Vegas bewoog Venezuela zich al ruim 20 jaar in de richting van deze crisis. Zolang de VS 80 procent van de olie bleef opkopen en cash betaalde ging het goed. Hijzelf kon zich in 2014 voor het laatst nieuwe gympen veroorloven.
Vegas werkte als arts in het ziekenhuis en verdiende 10 dollar per maand, genoeg voor 1 maaltijd. Personeel en patienten gingen met honger naar bed. Er waren geen medicijnen of middelen om de zieken te helpen. Urenlang huilde Vegas in de armen van de moeder van een overleden patient, gestorven omdat er geen middelen waren. Zijn vrouw, ook arts in het ziekenhuis, werd door boze familieleden van een andere overleden patient in elkaar geslagen. Vier keer werd hij overvallen beroofd in het ziekenhuis. Artsen en anderen worden ontvoerd, bedreigd door doodseskaders, gemarteld en vermoord als ze zich uitspreken over de situatie. Heel veel dokters hebben het land al verlaten.
Esta todo bien?
Tijdens het Movies that matter festival draait er een documentaire over Venezuela ‘Esta todo bien?’ (Alles goed?)waarin Efraim Vegas wordt gevolgd. Hij kan niet meer terug naar zijn land. Zijn vrouw zit ondergedoken en zal ook proberen weg te komen.
Hoe moet het nu toch verder met Venezuela? Duidelijk is dat Maduro niet zonder veel geweld zal vertrekken. Mocht het leger hem laten vallen, dan heeft hij nog meerdere paramilitaire groepen verspreid in het land en zelfs in Colombia. Dan wordt het een burgeroorlog. Nina Jurna waarschuwt dat China en Rusland Maduro steunen, mocht Trump een inval overwegen. Een internationale escalatie behoort zeker tot de mogelijkheden.
De 35-jarige Juan Guaidó die zichzelf met steun van de VS tot interim-president uitriep en met zoveel gejuich werd binnengehaald, heeft alweer veel van zijn populariteit verloren. Niet alleen omdat de belofte van actie niet werd vervuld, maar ook omdat hij de karavaan met hulpmiddelen, waar zoveel cameras op stonden gericht, niet tot over de grens heeft begeleid. Bij de grens ging hij staan smoezen met andere presidenten, en liet het volk alleen de oversteek maken. Dit heeft veel kwaad bloed gezet, vertelt Vegas.
De jonge Venezolaanse dichteres Rachel Rumai leest een ontroerend gedicht voor. Een land is als een lichaam, met hoofdstad Caracas als ribbenkast. Tierra herida (gewond land) Waar ga je heen als je thuis een plek is waar geen huis meer kan worden gebouwd?