Palmboom in de sneeuw

Door Sjolanda Velland

Fotograaf Jefren Mesa maakt alle deelnemers aan het Memre project een foto die representatief is voor het verhaal dat je verteld wil hebben. 

Wat wil ik nu eigenlijk vertellen? Dat mijn kindervoetjes ooit op houten klompjes gingen. Dat ik nog een foto heb waarop ik als ukkie van drie in Volendammer klederdracht vereeuwigd ben.  Dat ik toen al naar Afrika wilde door die donkere kindertjes in het Journaal. Al dacht ik toen nog dat Afrika een land was.

Dat ik poepchinees genoemd werd, met het draadjesvlees en de doperwtjes nog tussen mijn melktandjes. Dat ik supertrots was op mijn grote sterke zwarte vader.  Dat ik dacht dat iedereen door puur toeval een zwarte of een witte huid had en dat de hele wereld uit Nederland kwam. Dat ik slavernij pas dankzij de serie ROOTS op mijzelf ging betrekken. Dat ik tijdens een vakantie in Italië niet op een kaart wist aan te wijzen waar Suriname precies lag. 

Dat ik de eerste keer in Suriname moest huilen toen we weer weggingen, zonder dat ik wist waarom. 

Dat ik geen Vladder lust maar wel Hemaworst. Dat ik een gekke Surinaamse tante heb, die zich te pas en te onpas met mij bemoeid, terwijl zij al eeuwen dood is. Dat ik er wel wil wonen maar weet niet hoe. 

Dat ik in een oud- Hollands café een Surinamer ben en dat ik dat leuk vind. 

Dat ik op een Surinaams feest altijd bang ben dat ik iets stoms zeg. Dat ik altijd donkere mensen schilder en witte mensen altijd vragen waarom ik dat doe. 

Dat ik zo heel graag wil weten wie mijn voorouders zijn. Terugzwemmen in het verleden, om de tot slaaf gemaakten te vertellen dat het bedacht is. Een fabel. Dat zwarte mensen mensen zijn. Dat het gevoel een slaaf te zijn nog nadreunt. Ons achtervolgt als een schaduw, vastgekleefd aan onze voeten, hoe snel we ook lopen. Met of zonder klompen.

Dat een lichtere kleur, een Hollandse tongval en Westerse kleding je in Nederland nog geen Hollander maakt. Dat je van een vakantie in Paramaribo nog geen Surinamer wordt. Dat je wel altijd een mens van kleur bent met een Afrikaanse afkomst. Ik ben als een palmboom in de sneeuw.

Dat er een stem is die naar je fluistert, schreeuwt, je uitlacht soms of met je huilt en lacht. Een oerstem. Kom maar. Hier moet je zijn. Ik hou je hand wel vast terwijl je zoekt. Kom maar. Wij wachten op jou. Geduldig. Wees gerust. Wij zijn mensen. 

'Ja maar ik hoor niet bij jullie'. 

'Jawel hoor'. 

'Nee niet'. 

'Waarom niet?' 

'Ik ben niet zwart'. 

Gegiechel. 'Ben jij wit dan?' 

'Nee ook niet'. 

Gelach. 'Wat denk jij welke kleur wij hebben?' 

Nog meer gelach. 'Jij bent ons'. 'Wij zijn mensen. Wij hebben alle kleuren van de regenboog. Kom. 'A Nana' heeft ook jou gemaakt'.

Voor op de foto zou ik natuurlijk een prachtige KotoMisi kunnen huren. Of mijn haar in een Afro kammen. Ik zou mij in een schitterend Afrikaans gewaad kunnen hullen, met grote goudkleurige ringen in mijn oren en sandalen aan mijn voeten, poserend naast een tijgerin. Jaja, kijk mij eens Roots hebben...

'Blijf dicht bij jezelf', adviseert onze fotograaf mij. 

"Ik ga toch echt niet met een haring poseren, er zijn grenzen."

Afbeelding

Ik wil vertellen dat ik weet wie ik ben en graag mijn voorouders wil horen. Hun geschiedenis die nog altijd dichtbij mij is. Dat ik daarover wil vertellen omdat het ook mijn geschiedenis betekend. Ik ben Velland. Mijn naam komt voor in de slavenregisters. Dat is niet zomaar. Kom. Ik zal je vertellen...van Hemaworst en Fladder. Van Moksi Meti en Stamppot boerenkool. Van bomen zo groot als een flatgebouw en van spinnen zo sterk als rioolratten uit een Amsterdamse gracht. En vooral van het meisje Elizabeth Velland, veldslavin in 1826. Eigendom van...