In Nederland is bruin zonder zon te koop

De erfenis van een getint meisje -  recensie

Er is een groep vrouwen opgestaan die het verhaal aan het vertellen is dat daarvoor nog maar weinig werd gehoord. Het zijn vrouwen van gemengde afkomst die hun positie in deze wereld onder de loep nemen. Op dit moment staat de Surinaams-Nederlandse Nina de la Parra met Gods wegen op de planken. Sjo Velland heeft intussen het boek De erfenis van een getint meisje – witte wereld, gekleurde bril over dit thema afgeschreven.

De hoofdfiguur, Annechien, in De erfenis van een getint meisje, is net als de schrijfster zelf een persoon van gemengd Nederlandse en Surinaamse afkomst. Het verhaal begint met het contact tussen een Nederlandse vrouw en een Surinaamse man, de ouders van deze Annechien Madretsma. Het meisje groeit aanvankelijk op in een Amsterdamse wijk, al gauw zonder vader wanneer het huwelijk tussen haar ouders stuk loopt. Maar ze heeft het naar haar zin in die Amsterdamse wijk.
Aan deze periode komt een eind wanneer haar moeder hertrouwt en ze naar Apeldoorn verhuizen. De wereld wordt wit, Annechien hoort bij ‘de anderen’, al begrijpt ze dat niet goed want die ‘andere wereld’ kent ze nauwelijks. Uitspraken als “Zulk soort kinderen zijn meestal wat trager en brutaal”, daar moet ze het van nu af aan maar mee doen. Haar vocabulaire breidt zich uit met woorden als zwartjoekel, zwarte aap, sambo, roetmop, poepchinees.

Annechien laat zich niet ontmoedigen en bijt van zich af. Aan de andere kant is er ook de enkele zwarte persoon die ze tegenkomt in het leven die zich erover verbaast dat zij geen Surinaams kent. Dat is het verwarrende aan haar leven: gekleurd zijn, maar niet echt een deel vormen van die gekleurde wereld. Ze begrijpt er als kind niets van dat de Molukse moeder van haar vriendin moppert op een zoon die thuiskomt met een Belanda vriendin. Al geniet ze ervan als gekleurde door die gekleurde groep geaccepteerd te worden, het vreet ook aan haar dat witten er minder geaccepteerd zijn. Ze vindt dat rot voor haar moeder. “Alsof ik haar verraad”, zegt Annechien.

Dit is een aspect in de roman dat smaakt naar veel meer: hoe is de dynamiek tussen witte moeder en gekleurd kind als werelden zover uit elkaar liggen? Ik ben er erg benieuwd naar.
Het conflict van Annechien waar de wereld haar mee opzadelt, een kleur hebben in een witte wereld, loopt als een rode draad door het boek. Ze is Nederlands in denken en doen, maar wordt door haar ‘kleurtje’ steeds weer als ‘de ander’ gezien die ze in de ogen van ‘die anderen’ toch niet geheel blijkt te zijn. Als ze dit gebrek aan ‘Surinaamsheid’ met haar vader bespreekt, stelt hij haar voor naar zijn geboorteland te gaan.

Annechien vertrekt met partner naar het land van haar ‘donkere’ roots. Na een verblijf in Suriname, gaat ze naar Afrika, waar de voorouders van haar vader echt vandaan komen. Vanaf haar vertrek naar Suriname is het boek een reisroman. Boeiend geschreven, een pageturner mag je wel zeggen. De problematiek van rijk en arm, van Europese waarden versus een andere werkelijkheid komen steeds weer terug. Maar daarnaast blijft de problematiek spelen van het dubbelbloedig zijn waar iedereen haar op aanspreekt, iets wat de ik-figuur uiteindelijk tot het uiterste drijft.
De erfenis van een meisje is een aanwinst. Het doet je nadenken over de positie van medeburgers met deze afkomst en de houding naar deze groep. Daarnaast is het vlot geschreven, regelmatig hilarisch en moeilijk weg te leggen.

Tekst: Henna Goudzand Nahar - Sharna.nl