Maria Liberia Peters | Tussen matriarchaat en machismo

In 1937 wilde men op Curaçao het kiesrecht voor het eerst herzien. Dat recht was tot dan toe voorbehouden aan mannen vanaf 23 jaar, die belasting betaalden en zes jaar betaald onderwijs hadden genoten of zeven jaar gratis onderwijs.

Maria Liberia Peters: ” Maar vijf procent van de bevolking mocht maar naar de stembus. Zij kozen vijf van de tien raadsleden en de gouverneur, afgezant van Nederland, koos de andere vijf. En dat heette dan een democratie te zijn.” In 1948 pas kregen vrouwen op de toenmalige Antillen en Suriname kiesrecht. In Nederland was dat in 1919 al gebeurd maar verschil moest er kennelijk zijn. De marrons en de inheemse bevolking van Suriname mochten trouwens pas in 1963 stemmen.  Omdat er in 1949 al verkiezingen zouden zijn op Curaçao moest de bevolking snel worden voorgelicht over politiek en stemrecht. Maria laat foto’s zien van zalen bordenvol vrouwen, die nadat ze jarenlang fel gevochten hadden voor het kiesrecht, nu gretig waren naar meer kennis.

De twee Maria’s

Terwijl Op Curaçao de vrouwen de straat opgingen  had in Nederland het Tweede kamerlid Corrie Tendeloo (PvdA) hard meegestreden. En dit is Maria’s eerste les aan de zaal: trek gezamenlijk op in een strijd, zowel in Nederland als op de eilanden. Angela Altagracia de Lannoy Willems was de eerste vrouw die gekozen werd in de nieuwe Staten van de Nederlandse Antillen. Dit viel niet bij iedereen in goede aarde.  Men probeerde haar te bespotten en te vernederen zodat ze zich zou terugtrekken. In een krant verscheen een spotprent van haar op een ezel, terwijl haar borsten over straat zwabberden. Vervoer per ezel was heel normaal in die tijd, vertelt Maria. Wat opvallend is, is dat men teruggreep op borsten, een normaal maar vrouwelijk lichaamsdeel, om haar te bespotten.

Maria Liberia Peters zat veertig jaar in de politiek. Ze vertelt welk advies haar die veertig jaar heeft helpen doorstaan. “Iemand uit Montaña (een wijk op Curaçao) zei eens tegen me: “Luister, er zijn twee Maria’s. De Maria die jij bent en kent, en de Maria die zij denken te kennen en op wie zij hun pijlen richten. Jouw taak is het om die eerste Maria te beschermen.” 

Vrouwen voor meer rechtvaardigheid

Maria wijst erop dat het enorm belangrijk is voor het evenwicht om vrouwelijke leiders in de politiek te hebben. Heel vaak zijn het de vrouwen die moeten zorgen dat er iets meer rechtvaardigheid komt. Op Curaçao kon een vrouw die trouwde op haar huwelijksdag worden ontslagen, of wanneer ze met een man samenwoonde. Pas in 1983 werd die wet afgeschaft.

Maria zelf was haast geen gedeputeerde geworden vanwege die wet. Pas toen een slimme jurist erop wees dat een gedeputeerde een bestuurder was en geen ambtenaar, kon zij haar taak als gedeputeerde uitvoeren. Het was ook een vrouw die ervoor zorgde dat de wet die regelde dat vrouwen handelingsonbekwaam waren werd afgeschaft. Veel mannen hadden vrouwen graag in die positie van onbekwaam kind gehouden, dat kwam hen beter uit.    Volgens Maria werd haar taak als vrouwelijk politiek leider enerzijds vergemakkelijkt doordat Curaçao een matriarchale samenleving; men nam haar serieus want men is gewend aan vrouwen die leidinggeven aan gezinnen, groepen en families.

Bovendien was Maria jarenlang kleuterleidster geweest en had zij daarmee heel veel goodwill en respect verdiend. Anderzijds had zij last van het machismo.

Een voorbeeld is de man die haar echtgenoot influisterde dat het toch geen pas gaf dat Maria s ‘avonds in de auto zat bij een andere man (haar chauffeur). Tenslotte geeft Maria Liberia Peters adviezen aan iedereen in de politiek. Het klinkt, zoals de beste adviezen, erg voor de hand liggend. Hou je hieraan en je zult slagen. Waarom is het blijkbaar dan toch zo moeilijk? 

Kijk naar wat de noden van het volk zijn

Probeer de afstand tussen de politieke leiders en het volk te verkleinen

Zorg voor balans tussen mannen en vrouwen. 

Deze avond was georganiseerd door Atria en de Stichting ‘Stem op een vrouw ’in het kader van 100 jaar vrouwenstemrecht in Nederland.  Een paar dagen later zie ik op tv dat uit onderzoek blijkt dat mensen niet houden van vrouwen (of vrouwelijke avatars, kunstmatige intelligente wezens) die niet glimlachen. Die beschouwt men als naar en onprettig. Uit datzelfde onderzoek blijkt echter ook dat vrouwen die glimlachen niet serieus worden genomen. Het is dus moeilijk voor een vrouw om het goed te doen. Ook in de politiek.