Ik geloof niet dat mijn God dit met zijn mensen voor heeft

Ik ben geboren in de Evangelische broedergemeente (EBG). Tot 16 jarige leeftijd gekerkt en geschoold binnen de EBGS en vervolgens ruim 45 jaar lid van de EBG Haaglanden en omgeving (EBGH). In de afgelopen 45 jaar heb ik namens de EBGH, de EBGN en de Europese Continentale Provincie (van de EBG) geparticipeerd in oudstenraden, internationale-, nationale- en regionale commissies en activiteiten.

Ik gaf een interview in verband met de herdenking van de daadwerkelijke afschaffing van de slavernij in Suriname en de Nederlandse Antillen op 1 juli 1873, waarin ik aangeef dat in de woorden van de Verenigde Naties de trans-Atlantische slavernij gelijk wordt gesteld aan genocide.

Eric, je staat erom bekend een fel voorvechter te zijn voor de rechten van de creolen in de EBGN.

Een fel voorvechter wil ik het niet noemen. Ik heb mij verdiept in de vraag hoe het komt dat ik, mijn broers, zus, ouders, neven, nichten, ooms, tantes, grootouders enz. lid zijn geworden van de EBG.

En deze zoektocht was ontnuchterend. Op een enkeling na zijn er sterke aanwijzingen dat we van mijn vaders zijde, mede via slavernijpraktijken van de toenmalige zending van de EBG in Commewijne, lid zijn geworden en gebleven van de EBG.

Wat bedoel je daar precies mee?

Ik heb data kunnen natrekken tot mijn bet-overgroot moeder. Maar wat mij het meest raakte is dat mijn opa op 12-08-1860 is geboren en pas op ongeveer 11-jarige leeftijd in 1873 bevrijd werd van het slavenjuk, waarna hij en zijn ouders zonder enig bezit, zich hebben moeten handhaven en opbouwen in een vijandige maatschappij.  Dit terwijl zij, die de misdaden tegen de mensheid hadden gepleegd, royaal schadeloosgesteld werden voor de afschaffing van de slavernij.

Hiermee werd mijn familie net als de totale Zwarte bevolking, na uitzichtloze uitbuiting en zware mishandelingen, als “vrije mensen” naar de onderkant van de samenleving van Suriname en de Nederlandse Antillen gedrukt.

Het is bijzonder dat zo velen in mijn familie en de totale zwarte gemeenschap in Suriname en de Nederlandse Antillen het ondanks enorm grote obstakels hebben gered. Alleen hierom al moeten we deze bijzondere mensen tot in verre nageslachten op 1 juli blijven gedenken en eren.

Wat verder opviel was dat twee namen steeds opdoken als toenmalige ” eigenaren” van mijn voorouders t.w. Fonds W.G. Deutz en Insinger.  In stukken uit het archief in Suriname heb ik zaken aangetroffen die wijzen op financiële transacties met de EBG in die periode. En dat wekte mijn interesse.

Ik vroeg mij af wat de rol van de zending van de EBG was in het slavernijverleden, vooral in Suriname, en of de zending van de EBG zich schuldig heeft gemaakt aan slavenhandel en het exploiteren van slaafgemaakten. Kortom in de woorden van de verenigde naties “of de zending van de EBG zich schuldig heeft gemaakt aan genocide”.

Helaas wijst alles erop dat de zending van de EBG zich schuldig heeft gemaakt aan slavernijpraktijken in alle facetten. Van de mensonterende behandeling en martelingen tot het schaamteloos dood werken van mensen voor eigen gewin. Een slaafgemaakte in Commewijne werd per slot van rekening niet voor niets na 8 jaren economisch afgeschreven! Wat niet gek was als je 60 tot ruim 100 uur per week dwangarbeid moest verrichten onder erbarmelijke fysieke, sociale en psychologische omstandigheden en daarnaast in staat van permanente ondervoeding verkeerde.

Wat nog erger was, is dat de zending van de EBG het koloniaal bestuur heeft gesteund in het pacificeren van de slaafgemaakten via het evangelie van de vergeving.

Tegenwoordig worden we geacht de nare dingen niet bloot te leggen en op te lossen maar met “de mantel der liefde te bedekken”. Berust je vooral in je lot en accepteer het gezag van “eigenaren” en bestuurders. Vergeef hen die je onrecht aan doen, want in de hemel wacht je beloning voor je zwaar bestaan op aarde.

Helaas hebben veel Zwarte broeders en zusters nog in deze tijd last van deze houding waardoor de zwarte gemeenschap binnen de ECP nog veelvuldig wordt benadeeld.

Ik geloof niet dat mijn God dit met zijn mensen voor heeft!

Dat zijn pittige uitspraken; Ik hoor vaak zeggen dat men je fel vindt. Wat vind je daarvan?

-Ik ken zwarte mensen die zich schamen voor het slavernijverleden. Ik vind dat onterecht aangezien juist hun voorouders niets hebben misdaan. Maar ik kan niet anders dan dat in liefde te accepteren.

-Ik ken zwarte mensen waar het slavernijverleden agressie bij oproept. Tegen die mensen zeg ik, zet de agressie om in energie en strijd er voor dat recht gedaan wordt aan jouw kinderen in deze samenleving en aan hen die in anonieme graven liggen op plantagegronden in Suriname en de Nederlandse Antillen.

Strijd dat het ware verhaal wordt verteld in de Nederlandse geschiedenisboeken en dat het provinciaalbestuur van de Europese Continentale Provincie van de EBG (ECP) na acht en een half jaar vertragen eindelijk ernst maakt met een gedegen onderzoek in het archief in Herrnhut naar deze afschuwelijke periode uit de geschiedenis van de EBG. Er staan drie broeders reeds anderhalf jaar klaar om deze klus te klaren.

Strijd op elke plek binnen en buiten de EBG voor het recht van je voorouders, het recht van jezelf, het recht van je kinderen en je kindskinderen.

-En dan zijn er mensen zoals ik die men fel vindt of te emotioneel betrokken.

Daarvan zeg ik, als je ziet dat de structuren uit het verleden nog keihard doorwerken in het heden, waarbij een overweldigende meerderheid in democratisch Europa, in de 21^e eeuw, binnen een kerkelijke organisatie wordt weggezet en benadeeld en zich daar ook nog bij neerlegt.  Dan word ik inderdaad fel omdat mijn volk al ca. 400 jaren door dezelfde organisatie, zij het steeds met andere namen, ernstig wordt benadeeld.

Mag ik overigens emotioneel betrokken zijn? Mag ik met felheid strijden tegen de structuren waaronder mijn opa en zijn ouders in extremen geleden hebben, zodat mijn dochter en haar kinderen in welke aangepaste vorm dan ook daar niet aan worden blootgesteld?

Wat de misstanden binnen de ECP betreft zal ik mij altijd blijven uitspreken en in alle felheid blijven strijden tot recht gedaan wordt aan mijn mensen. En ik geloof dat wanneer ik val er 10 anderen zullen opstaan om de strijd voort te zetten met meer betrokkenheid en felheid dan ik mij kan voorstellen. Hier moet zo snel mogelijk een eind aan komen!

Tot slot wil ik meegeven geen oordeel te hebben over de wijze waarop Zwarte mensen binnen de EBGN reageren op het slavernijverleden, omdat wij Zwarte EBGN-ers in eerste instantie geen gelegenheid hebben gekregen en nog niet hebben gecreëerd voor goede gezamenlijke verwerking. Hierdoor verkeren we in verschillende stadia van verwerking en dat is voorlopig OK.

Wij moeten nu als Zwarte EBGN-ers de ruimte opeisen om daadwerkelijk met elkaar te verwerken, van elkaar te leren, de huidige structuren te doorzien en onze plek op te eisen. Te beginnen binnen de ECP.

Weglopen lost niets op, de organisatie veranderen wel. Het is aan ons, de meerderheid binnen de ECP, om dat af te dwingen. Dat zijn we aan onze kinderen en onze voorouders verplicht. Een ander, zo blijkt uit de afgelopen 400 jaren gedeelde geschiedenis, zal dat niet voor ons doen.

Wat de overige mensen binnen de ECP betreft zeg ik. Ken je historie. Wees trots op de goede daden, maar sluit je ogen niet voor het kwaad dat is aangericht. De overweldigende meerderheid van de ECP staart je in het gezicht als bewijs van een afschuwelijk gedeeld verleden met verderfelijke doorwerking in de huidige structuren.

Ik koop er niets voor als je mij broeder noemt, terwijl mijn mensen nog steeds binnen de ECP worden benadeeld.