John Enkhuizen

Identiteit

Het begrip identiteit, en wat ermee samenhangt, is momenteel een hot topic.

Ook mij laat het niet onberoerd dus ging ik erover nadenken. Waarom is het een hot topic en welk belang heb ik erbij vanuit mijn, zeg maar ‘pigmentatie complex’? Wat een term. Ja, je kan zeggen wat je wil maar heel dit gedoe over verschillen tussen mensen stimuleert wel de creatieve geest. Als ik mezelf op basis van kleur zou moeten beschrijven dan zou ik zeggen dat ik een bruine huidskleur heb.

Helaas kan dit aanleiding zijn voor anderen om mij ervan te overtuigen dat ik ‘zwart’ moet zeggen om bepaalde redenen. En eerlijk, sommige argumenten die ze dan te berde brengen zijn niet zomaar uit de lucht gegrepen. Er is over nagedacht en het dient een doel in bepaalde situaties. Enfin. 

In dit stuk zal ik mijn denkproces en de producten van dit proces uiteenzetten. Vervolgens sluit ik af met de voor- en nadelen die ik zie met betrekking tot mijn beschouwing van het onderwerp identiteit. 

De eerste vraag, ‘waarom is het een hot topic?’, heb ik voor mezelf snel kunnen beantwoorden. Mensen praten graag over uiteenlopende onderwerpen, steken elkaar aan en voilà een hot topic is geboren.

Bij dit onderwerp echter is er ook wat anders aan de hand. We leven in een tijd waarbij de eeuwige existentiële vragen zoals, “waar komen we vandaan?”, “is er een God?” en “waar gaan we naartoe?” nog steeds van belang zijn. Wel met het verschil dat de mens (voor zover ik weet) nog nooit zo machtig is geweest dat we zelfs het ecologisch en klimatologisch systeem dusdanig kunnen manipuleren zodat ons eigen bestaanszekerheid onder druk komt te staan.

Wie/wat zijn we eigenlijk en welke rol spelen wij in het spel dat we Leven noemen? Kortom, wat is onze identiteit?

Als ik over een onderwerp nadenk dan stel ik mezelf altijd de volgende vraag: ‘waar gaat dit over?’. Dit leidt bij mij automatisch tot een definitie inventarisering te beginnen bij de definitie van de term ‘identiteit’. 

Identiteit: wie iemand is, wat kenmerkend is aan een persoon en waarin de persoon verschilt van anderen. (Prisma woordenboek Nederlands).

Wie ben ik?
Voordat je deze vraag überhaupt kan beantwoorden moet je weten ‘wat’ je bent. 
Met behulp van biologie (empirisch onderzoek), filosofie (gedachten) en psychologie (observaties) kunnen we mijns inziens tot een werkbaar concept komen; Wat ben ik?: een organisme dat o.a. door denkvermogen keuzes maakt en de impact of gevolgen van deze keuzes niet volledig kan inschatten……..bijvoorbeeld.

Vervolgens kunnen we binnen de kaders van dit concept kijken ‘wie’ je bent.
Dat denkvermogen is een eigenschap dat het beantwoorden van de vraag niet persé makkelijk maakt. Je kunt namelijk je eigen realiteit creëren en het daarmee
eens zijn.
De uitdaging is dan om ‘wie’ je bent/je zegt te zijn congruent te laten zijn met wat je bewust of onbewust laat zien aan jezelf en anderen. 
Bijvoorbeeld: ik vind dat ik redelijk, tolerant, normaal en beschaafd ben en een hoog moreel heb…..en goed kan zingen.

Fijn als je in een omgeving vertoeft waar een ieder je in je ‘waarde’ laat. Maar hoe ga je ermee om als een andere omgeving je eigenschappen uitdaagt?
Aan het werk dan maar zou ik zeggen.

Wat kenmerkt mij?
Dit is een mooie vraag, de analyse van de eigenschappen van jouw unieke ‘zelf’ zou ik zeggen. Je hebt hierbij namelijk je medemens nodig! De medemens werkt dan als een spiegel en zal (soms volledig en soms onvolledig) jouw kenmerken middels feedback (gevraagd en ongevraagd) kenbaar maken.

Kenmerken die conflicteren met jouw antwoorden op de vragen ‘wat’ en ‘wie’ ben ik, kun je vrijelijk gebruiken voor zelfonderzoek. Dit is een iteratief proces gestimuleerd door de dynamiek van het leven.
‘What doesn’t kill you makes you stronger’ kan een handig zakdoekje zijn voor de tranen.

Waarin verschil ik van anderen?
Als alles goud was was alles waardeloos.
Waarde ontstaat als er schaarste is. Als er schaarste is aan domheid dan heeft slimheid moeite om zich te laten onderscheiden als waardevol.
Binnen samenlevingen is het onderscheid tussen je identiteit (zoals in dit stuk door mij wordt beschouwd) en de normen, waarden, rituelen en taal van de groep waarmee jij je identificeert, troebel. Als mens, maar vooral als ‘afro-mens’ (omdat dit platform zich richt op de afro-mens), is het van belang dit onderscheid helder te krijgen. Voor jezelf!

Er zijn diverse middelen om jouw verschillen in het domein van competenties/talenten/bijzonderheden te ontdekken. Bijvoorbeeld: de  enneagram, een goed gesprek met iemand die je vertrouwt en die geen heimelijke hater is, een persoonlijkheidstest etc.

Ook zijn er goede boeken hierover te vinden.
Het kan zijn dat de waargenomen eigenschappen van de groep waarmee jij je identificeert niet representatief zijn voor jouw unieke zelf. Leven in een land waar je in aanraking kan komen met MS (Misplaatst Superioriteitsgevoel aka het R-woord), kan afleiden van wat echt belangrijk voor jezelf is. Daarnaast zijn er nog heel veel andere zaken die je af kunnen leiden maar voor nu beperk ik mij tot MS.

Het ontdekken van je identiteit is onderdeel van het proces dat leidt tot zelfontplooiing. Het niet komen tot zelfontplooiing en zingeving kan een gevolg van deze afleiding zijn.

Voor- en Nadelen
Voordelen ontdekken van je identiteit:
⁃ versterkt bewustzijn
⁃ eigenwaarde en positief zelfbeeld
⁃ versterking van het zelfvertrouwen
⁃ breder perspectief omtrent carrièrekansen

Nadelen ontdekken van je identiteit:
⁃ het vraagt inspanning
⁃ het comfort wordt aangetast
⁃ herstructurering oude identiteit
⁃ herwaardering vriendschappen/netwerk

Bedankt voor het lezen!

John Enkhuizen

John Enkhuizen

Columnist

John Enkhuizen is een man van Afro-Surinaamse komaf.  Na het bijwonen van een conferentie van Baba Buntu, is hij tot de vaststelling gekomen dat hij onvoldoende bewust was. Onvoldoende bewust van de vele uitdagingen waarmee mensen van kleur geconfronteerd worden hier in Nederland. John heeft zich toen politiek actief ingezet en ondersteunde ook  afro organisaties. Momenteel helpt hij o.a. Afro  Nederlanders aan een carrière in de IT.