Het wrange van archiefonderzoek is onderdeel van het proces
Wanneer je door de registers heengaat word je toch weer geconfronteerd met niet zulke fijne dingen. Het deed me emotioneel wat. Ik zag veel moeders die kort na de geboorte overleden. Of info dat mensen werd uitgeleend. Men had het bijvoorbeeld over vruchtgebruik en ik las over baby’s die cadeau werden gedaan aan kinderen. Dat raakte me wel. Ik was heel erg benieuwd hoe de anderen dat hebben ervaren.”
Tijdens een sessie over archiefonderzoek vorige week, wilde Elisha, een deelnemer aan Project Memre even stilstaan bij wat hetgeen ze allemaal vond, met haar deed.
In het project dat geïnitieerd werd door Stichting Bigi Bon en via AFRO Magazine wordt uitgevoerd, gaan deelnemers in de digitale archieven op zoek naar verhalen uit hun verleden.
— Afro Magazine (@_Afromag) February 6, 2022
Er liggen veel onvertelde verhalen verscholen in het Afro Surinaamse verleden, maar bij archiefonderzoek komt er ook veel wrange, aan slavernij gerelateerde info naar voren. “Ik heb behoefte om er af en toe even bij stil te staan want dit is ook een stukje rouw. En dat wil ik delen,” zei Elisha. Ze ontketende een kwartier aan emoties.
“Ik heb inderdaad soms met tranen in m’n ogen gezeten. Je beleeft het helemaal opnieuw wanneer je de droge feiten leest over hoe mensen als mensen als vee verhandeld werden. Het is wel mijn familie he,” vertelde deelnemer Ariadne wiens onderzoek haar leidde naar archieven in Frankrijk, Frans-Guyana, Guadeloupe en Curaçao.
Deelnemer Mariam had het ook meegemaakt. “Ik heb dit altijd vermeden, want eigenlijk kan ik er niet zo goed tegen; dat feitelijke en economische en allemaal zo goed geadministreerd, maar zo gruwelijk. Heel heftig. Je ziet daar een kaartje met informatie, maar daar zitten wel onze voorouders achter. Ik moet altijd wegkijken. Maar ik doe het hapje voor hapje.”
Voor deelnemer Hetty is dit onderdeel van het proces: “Dit voelen we allemaal. Het is heel typisch wanneer mensen zeggen dat slavernij zo lang geleden was. Dat we het moeten loslaten. Dat het niks met nu te maken heeft. Nee. Dit heeft echt te maken met je voorouders. Het is een deel van jezelf.”
Elisha was het daarmee eens: “Het is goed om het te benoemen. Als je kijkt naar wat ons is overkomen en dan bedenkt dat wij er nog zijn, dan vind ik het geweldig. Iedereen had het loodje kunnen leggen. We hadden helemaal kunnen zijn uitgeroeid. Dat maakt die mooie verhalen die je vindt dan weer positief.”
De komende weken gaan de deelnemers de verhalen uit hun verleden die zij tegenkomen in de archieven, verwerken tot artikelen voor AFRO Magazine. Dat het niet allemaal wrang is, bewees het volgende artikel vorige week.
— Afro Magazine (@_Afromag) February 12, 2022
Project Memre
De Zwarte gemeenschap heeft een onaangeroerde schatkist aan nooit vertelde verhalen. Het verleden van de nakomelingen van totslaafgemaakten is immers niet alleen een aaneenknoping van marginalisatie en kommer en kwel; er komen ook tal van mooie verhalen in voor, van heldendaden, van liefde, van ondernemerschap, die voortleven in 
families maar door de eurocentrische geschiedschrijving gemakshalve genegeerd zijn. AFRO Magazine en haar moederstichting Bigi Bon doen met Project Memre een poging om enkele van deze verhalen uit de vergetelheid te lichten en de narratief over de gemeenschap te beïnvloeden. Project Memre wordt uitgevoerd met ondersteuning van het Fonds voor Cultuurparticipatie.