Afro Surinamers zijn geketend door het Christelijk godsconcept

De ketenen van het opgelegde christelijk geloof verhinderen Afro Surinamers waarlijk religieus en spiritueel vrij te zijn. Sommigen beweren zelfs over Winti religie dat zij niets te maken willen hebben met ‘die dingen’. Bevrijding van die ketenen begint bij het besef dat het West- Europees christelijk godsconcept op geen enkele wijze superieur is aan de religies van de Afrikaanse voorouders.

Rassentheorieën

Op basis van wilde theorieën van pseudowetenschappers werden Afrikanen gerangschikt als het inferieure zwarte ras. Met goedkeuring van de christelijke kerk misbruikten de koloniale machten het niet-christen zijn van Afrikanen als ‘goddelijke rechtvaardiging’ om hen tot slavernij te dwingen. Er lagen bovenal financiële drijfveren aan de basis van de tragische trans-Atlantische slavenhandel. 

Behalve fysieke onderdrukking pasten de kolonisator en missionarissen geraffineerde tactieken toe om de mind, (geest/ verstand) van hun slachtoffers te beïnvloeden. De meest doortrapte mythe die voor dat doel werd geconstrueerd was dat Afrikanen geen ‘ware’ god kenden. Afrikaanse traditionele religies werden afgedaan als ‘afgoderij’ en in het koloniale onderwijssysteem werd al aan jonge kinderen geleerd dat alleen achterlijke mensen daarin konden geloven.

Dit is zoals het beeld van god door Europeanen werd gekoloniseerd. Afrikanen kenden God echter al als opperwezen, waren geciviliseerd en hadden hoger onderwijs ontwikkeld, lang voordat Europeanen voet op Afrikaanse bodem hadden gezet. In de historisch/religieuze context van Suriname heeft deze kolonisatie van het beeld van god in 1776 geleid tot het wettelijke verbod op Winti religie dat pas in 1971 weer werd opgeheven.  In de huidige samenleving worden we geconfronteerd met openlijke en gecamoufleerd racisme dat zich uit in sociaal-maatschappelijke achterstelling, discriminatie op de arbeidsmarkt, etnische profilering door de politie en onder-advisering in het onderwijs. Het slavernijverleden steekt op verschillende wijzen de kop op en beïnvloedt nog steeds het leven van Afro Surinamers.                             

Ambivalentie ten opzichte van Winti                      

Ik heb de afgelopen twintig jaar als spiritual life coach en psychosociaal hulpverlener cliënten begeleid die worstelden met vragen over de zin van hun leven, middenin in hun spirituele zoektocht waren, tegenslagen te verwerken hadden die deels te maken hadden met brouille tussen hen en hun vooroudergeesten.

In mijn eigen vriendenkring en religieuze gemeenschappen waar ik deel van uitmaakte, heb ik waargenomen dat Afro Surinamers nog een ambivalente houding hebben ten opzichte van de religie van de voorouders. Men wil dit niet negeren terwijl men aan de andere kant, door het gekoloniseerde godsbeeld en de brainwash van pastoor en dominee, nog steeds bevreesd is voor de ‘straf' van god omdat men zogenaamd twee ‘goden’ zou dienen. 

Afrikaanse traditionele religies ontwikkelden zich binnen een langdurig proces van reflectie op de oneindigheid en complexiteit van het universum en haar werking en de observatie van de krachten in de natuur waarbij Afrikanen zich konden voorstellen dat er een opperwezen moet zijn dat het universum heeft gecreëerd en in stand houdt. In Afrikaanse godsconcepten zijn vooroudergeesten en andere bovennatuurlijke wezens de intermediairs tussen god en de mens.                                                                                                                               

Het christelijk godsconcept is gebaseerd op het geloof in de maagdelijke geboorte, dood, verrijzenis van Jezus en het dogma dat hij deel uitmaakt van de goddelijke drie-eenheid. Christenen geloven bovendien dat Jezus de messias en enige intermediair is tussen god en de mens. Dit christelijk godsconcept echter werd Europeanen opgelegd door keizer Constantijn die zich in het jaar 312 bekeerde en het christelijk geloof tot staatsgodsdienst voor het hele Romeinse rijk uitriep. Dat het christendom qua aantal gelovigen de grootste religie ter wereld is geworden kan dus zonder meer worden toegeschreven aan de nauwe samenwerking tussen de christelijke Kerk en de koloniale machten. Het betekent niet dat dit godsconcept als  enige de ‘Absolute Waarheid’ verkondigt of dat Afrikaanse traditionele religies dat niet- of in mindere mate doen.                                           

Religieuze spagaat

Volgens Joy DeGruy, de schrijver van het boek "Post traumatic slave syndrom" kan men zelfs na vele generaties de trauma’s die de voorouders tijdens de slavernij hebben opgelopen nog spiritueel ervaren en kan dat gepaard gaan met een onevenwichtige levensbeschouwing als de trauma’s ernstig genoeg zijn geweest. Het lijdt geen twijfel dat het hardhandig opgelegde christelijke geloof en manipulatie van body, mind en soul van tot slaafgemaakte Afrikanen tot schaamte en ontkenning van de eigen Afro Surinaamse religieuze identiteit bij sommigen heeft geleid terwijl de profilering als christen ook pijnlijke schuldgevoelens ten opzichte van de bigisma (voorouders) met zich mee kan brengen. Door de vanzelfsprekendheid waarmee het christelijke geloof het denken, handelen en het religieuze leven van Afro Surinamers heeft gedomineerd belandt men ongemerkt in een ‘religieuze spagaat’ waar men, bij de confrontatie met ingrijpende gebeurtenissen in het leven zoals ziekte en ander misfortuin, niet zonder pijn en moeite weer uitkomt.    

De ketenen van dit opgelegde christelijk geloof verhinderen Afro Surinamers waarlijk religieus en spiritueel vrij te zijn. Gaat het over Winti religie zeggen enkelen zelfs dat zij niets met ‘die dingen’ te maken willen hebben. Die onderwaardering en negeren van het religieuze erfgoed leidt bij sommigen op den duur tot psychische aandoeningen die gepaard gaan met vreemd, onverklaarbaar gedrag en psychosomatische aandoeningen waar de reguliere geneeskunde geen raad mee weet.                        

Bevrijding van die ketenen begint bij het besef dat dit christelijk godsconcept is ontwikkeld door en voor West-Europeanen en dat het op geen enkele wijze superieur is aan de traditionele religies van de Afrikaanse voorouders.