UCF wil beeldengroep Petrus Donders weg uit Tilburgse Wilhelminapark

Op woensdagmiddag 12 april dient bij de rechtbank in Breda de zaak van twee leden van Ubuntu Connected Front (UCF) Tilburg tegen de gemeente Tilburg. Zij zijn in beroep gegaan tegen het besluit van de gemeente om slechts een informatiebord te plaatsen bij het omstreden beeld van de missionaris Petrus Donders in het Wilhelminapark. In een persbericht noemt UCF de beeldengroep racistisch, koloniaal en stereotyperend.

Doordat de gemeente Tilburg de beeldengroep niet wil verwijderen uit de publieke ruimte of het op een andere manier wil contextualiseren, tolereert zij racisme waar ze die juist zou moeten bestrijden," zegt de partij.

Spirituele en geestelijke mishandeling

Hetstandbeeld uit 1926 straalt volgens UCF en anderen onderdrukking, kerstening en kolonialisme uit. Lokale held Petrus Donders, één hand op het hoofd van een in lompen geklede Afrikaanse man geknield aan zijn voeten, hoog in zijn andere hand een crucifix. Protesten ertegen gaan terug tot 1982.

UCF Tilburg voorzitter Kenneth Cuvalay: “We kijken vooral naar kolonisatie en slavernij in de zin dat mijn voorouders hun vrijheid is ontnomen en ze slecht werden behandeld. We moeten ook kijken naar de spirituele en geestelijke mishandeling. Structureel werden de Afrikaanse rituelen, normen en waarden van onze voorouders vernietigd, hun zang, hun dans, hun muziek, hun geloof, hun spiritualiteit, de relatie met hun voorouders, noem maar op. Daarna werden de Europese waarden opgedrongen. De katholieke kerk ontkent pertinent haar enorme aandeel in dit proces.”

In februari 2021 gaf de PvdA-fractie via een motie het College de opdracht om een passende artistieke contextualisering voor het standbeeld te onderzoeken. Het college kwam ruim een jaar later echter niet verder dan het plaatsen van een informatiebord bij het standbeeld. Twee in de buurt geplaatste stoelen zouden de dialoog tussen de zeer tegengestelde meningen over het beeld op gang moeten brengen. UCF Tilburg diende een bezwaar in tegen deze halfslachtige oplossing. Het bezwaar werd door de gemeente werd afgewezen zonder zelfs maar de gronden te hebben gehoord. Daarop gingen twee leden van UCF Tilburg in juli 2022 in beroep. De twee zaken worden op 12 april in Breda gelijktijdig behandeld.

Dekoloniseren van publieke ruimte

Het gaat UCF Tilburg niet om het standbeeld van Petrus Donders alleen, maar om het dekoloniseren van de publieke ruimte en het wegkijken of bagatelliseren van racisme en de effecten daarvan op de Afrikaanse diasporagemeenschap. Cuvalay: “Er is veel veranderd de laatste jaren. Gemeenten, kerken, banken, ze laten uitzoeken hoe het zit met hun koloniaal verleden. Er is aandacht voor de doorwerking in het heden en het leed dat slachtoffers van de slavernij is aangedaan. Er worden excuses aangeboden en er is een maatschappelijke discussie over herstelbetalingen gaande.

De gemeente Tilburg en de katholieke lobby die wil dat het beeld in het Wilhelminapark blijft, komen steeds met hetzelfde liedje dat het niets met racisme te maken heeft en hoe we kerstening moeten zien in de tijdgeest van toen. Waarmee je eigenlijk zegt dat de levenswijzen en opvattingen van de Afrikaanse en inheemse bevolking geen waarde hebben. Het zegt eigenlijk dat je je nu nog steeds verheven voelt boven ‘de ander’, een racistisch superioriteitsgevoel."

UCF Tilburg wil niet dat het beeld verdwijnt, maar wil het uit de publieke ruimte waar niemand let op het informatiebord en de stoelen altijd leeg zijn. Een openbaar stadspark is niet de plek om de juiste context te creëren. Dit kan wel in bijvoorbeeld een beeldentuin of een museum.