Rapport: Afro gemeenschap kan zwaar geraakt worden door Covid-19

De Afro Nederlandse gemeenschap loopt onevenredig veel kans om zwaar geraakt te worden door Covid-19, de ziekte die veroorzaakt wordt door het Coronavirus, omdat zij weinig tot niet meegenomen wordt in het Nederlandse nationale politieke en bestuurlijk besluitvormingsproces.

Onder andere de media, het onderwijs en de gezondheidszorg schieten te kort, politieke wil is nodig en een orgaan waar de overheid kan aankloppen voor advies vanuit de afro gemeenschap, ontbreekt.

Dit schrijft het Landelijk Platform Slavernijverleden (LPS) in een rapportage die vandaag wordt gedaan aan de Office van de VN Hoge Commissaris voor de Rechten van de Mens (OHCHR). “De slogan 'wie men niet ziet hoort men niet' is in deze periode meer dan van toepassing,” waarschuwt het LPS.

Alleen wit perspectief

Het rapport geeft aan dat dit duidelijk te merken is in de verslaggeving over de Coronacrisis. “De bezorgdheid betreft vooral de onzichtbaarheid van mensen van Afrikaanse afkomst in expertise panels. De media bedienen zich voornamelijk van witte experts en professionals. “We hebben geen gegevens om aan te nemen dat buiten het zicht van camerabeelden zich geen toestanden voltrekken. We moeten het vooral hebben van de media wat zij laten zien en willen laten horen,” schrijft het LPS. De voorbeelden van goede praktijken die worden getoond zijn bijna alle vanuit een wit perspectief; zelden worden goede voorbeelden getoond uit de gemeenschappen van meer dan de Nederlandse cultuur, of ook uit de landen die vanwege het Nederlands koloniaal verleden dichterbij de Nederlandse cultuur staan.”

Het platform stoort zich ook aan de eenzijdigheid van presentaties wanneer het gaat over de manier waarop gemeenschappen hun geloof belijden. Het geeft als voorbeeld van deze “institutionele uitsluiting”: "De Afro Caribische Winti spiritualiteit maakt geen deel uit van panels over het geloof.” Ook de Surinaamse en ‘Antilliaanse’ ondernemers die extra getroffen zijn door de Covid19 maatregelen komen nauwelijks aan bod. “De focus voor wat betreft de ‘pijn’ is niet of nauwelijks op deze doelgroep gericht,” zegt het LPS.

Het vergelijkt deze houding met de desinteresse van de ‘nationale’ radio-omroepen en Dj’s voor de muziekgenres van gemeenschappen van meer dan de Nederlandse cultuur. “Bij wie moeten de ‘kleine ondernemers’, die de ‘pijn’ nu al doormaken, aankloppen voor fondsen wegens de op handen zijnde derving van inkomsten?” Het LPS maakt ook melding van zorgen over de onvoldoende ‘erkenning’ voor (chronische) hoge bloeddruk, diabetes en sikkelcellen, aandoeningen die kunnen worden gecategoriseerd onder effecten van het Nederlands koloniaal verleden en die zich ook op jonge leeftijd kunnen voordoen. 

“De erkenning is noodzakelijk in verband met het voorgenomen beleid terzake de toetsing wie wel of niet tot een IC-bed zal worden toegelaten bij onvoldoende IC-capaciteit.” 

HOGERE PIJNGRENS EN ZWARTE PIET

Het platform schrijft ook met zorgen over de discriminatoire criteria die nog steeds worden gehanteerd bij het vaststellen van een bepaald (ziekte)beeld. “Iemand met een ‘zwarte’ huidskleur zal niet rood of spierwit aankleuren om de diagnose vast te stellen die hoort bij een bepaald ziektebeeld. Bij een persoon met een ‘zwarte’ huidskleur zal dan gauw worden gesteld, dat het ‘kennelijk tussen de oren zit’. Dit ten opzichte van een persoon met een ‘witte’ huidskleur die meteen grauw uitslaat of rood bij koorts.” 

Daarnaast waarschuwt het LPS ook voor de anekdote dat een persoon van Afrikaanse afkomst een hogere pijngrens dan een witte persoon. “Op grond hiervan zou er dus minder verdoving hoeven te worden toegepast, hetgeen funest voor de desbetreffende persoon die een medische ingreep moet ondergaan,” zegt het platform. “Deze anekdote vindt zijn oorsprong in de racistische waandenkbeelden ten aanzien van Afrikanen tijdens de trans-Atlantische slavernijperiode. Anti Racisme Bureau Midden Nederland heeft in haar jaarverslag al melding hierover gemaakt en aanbevelingen gedaan.”

Het LPS geeft wel meteen adviezen waar wel op gelet kan worden en om de expertise van deskundige verplegers en verzorgers van Afrikaanse afkomst in te zetten. Zij waarschuwt ook voor misstanden in verpleeg- en verzorgingshuizen, waar “personeel wordt gedwongen om ondanks het ontbreken van beschermende kleding gewoon te werken” en “vanwege onderbezetting gekwalificeerde ZZP-ers en inroepkrachten instructies krijgen van onbevoegde krachten of leerlingen”. En, hint het rapport: 4 en 5 december zijn belangrijke data in verzorgingshuizen. Het geloof in een Sinterklaas, vergezeld van een zwarte Piet is nog niet uitgebannen, (waardoor) verzorgers van Afrikaanse afkomst vrij nemen.

ONDERADVISERING

De aanhoudende onderadvisering die kinderen uit de afro gemeenschap vaker ten deel valt, baart ook zorgen, nu de centrale eindexamens die normaliter als eindresultaat gelden voor de bevordering naar vervolgonderwijs zijn komen te vervallen. “Het onderwijssysteem in Nederland gebruikt een (sociale)stratificatie waarbij leerlingen uit bepaalde ‘etnisch culturele’ gemeenschappen door de vooringenomenheid onder het onderwijspersoneel schooladviezen krijgen die niveaus lager uitvallen dan waar ze recht op hebben. “Deze maatregel kan voor leerlingen uit de Afrikaanse, Surinaamse diaspora-, Caribisch Nederlandse en Moslim/Islamitische gemeenschappen, gevolgen hebben,” zegt het LPS. 

Het wijst er ook op dat sinds het Landelijk Overleg Minderheden in 2013 is opgeheven, er geen instrument meer is om de overheid van adviezen te voorzien bijvoorbeeld in voorbereiding van wetgeving en treffen van overheidsmaatregelen. "Er is gepleit voor erkenning van het Nationaal Forum voor mensen van Afrikaanse afkomst op korte termijn. In dit verband is de in de maak zijnde app aan de orde geweest. Hoe wordt de inspraak van burgers van Afrikaanse afkomst georganiseerd? Gelet op de ervaringen over de gevolgen op het gebied van testen van vaccins op Afrikanen en mensen van Afrikaanse afkomst, zijn respondenten huiverig voor de kant waarop het ook in Nederland zal gaan."   

Het platform breekt ook een lans voor ongedocumenteerden; "die hebben op dit moment geen rechten. Specifiek beleid op een aantal gebieden die te maken hebben met de rechten van de mens ontbreekt. De vrees is dat deze groep vanwege het ‘quarantaine’ beleid van Nederland  bewust of onbewust  strategisch ‘weggemoffeld’ kunnen worden. "

---

Zie hier het rapport van het Landelijk Platform Slavernijverleden over Verkennend onderzoek door de Office van de VN Hoge Commissaris voor de Rechten van de Mens (OHCHR) naar vormen van institutionele racisme in verband met Covid-19 ten aanzien van gemarginaliseerde groepen. Download

---

Politieke wil

Het LPS schreef het rapport naar aanleiding meldingen “uit de gehele wereld” die binnenkomen bij de sectie PAD (People of African descent) van het OHCHR, over mensenrechtenschendingen in de maatregelen tegen Covid-19. “De OHCHR is een wereldwijd verkennend onderzoek gestart en het LPS is gevraagd daaraan deel te nemen. Het LPS, in samenwerking met de Coördinatie en Monitoring Werkgroep VN Decennium voor mensen van Afrikaanse afkomst, hoopt de Office op dinsdag 14 april over haar bevindingen te kunnen rapporteren.” 

Het platform merkt op dat de vraagstelling van het OHCHR “problemen” bevat. “De Grondwet van Nederland is niet gericht op de gronden nationaliteit en etniciteit. De Commissie die toezicht houdt op de naleving van het VN CERD verdrag heeft Nederland tien jaar geleden geadviseerd om deze gronden in de Grondwet op te nemen. Nederland heeft in plaats daarvan seksuele geaardheid opgenomen als grond in de Grondwet.

Deze gang van zaken maakt dat we de OHCHR al kunnen laten weten dat voor mensen van Afrikaanse afkomst het moeilijk is om de vraag te beantwoorden omdat de Nederlandse Grondwet niet voorziet in een antiracisme beleid op deze gronden van nationaliteit en etniciteit. Een beleid gericht op de bestrijding van Afrofobie bestaat er nog niet omdat de Nederlandse beleidsmakers en anti racisme voorzieningen niet weten wat het is.” 

Het LPS zegt dat in de bestrijding van het virus waarin niemand uitgesloten wordt, politieke wil nodig is. “Net als de alledaagse besluitvorming en processen, vóór de Covid-19 crises, (is politieke wil nodig) om zaken die te maken hebben met institutionele discriminatie en racisme en racisme te herkennen, te erkennen en in te calculeren bij het treffen van maatregelen en het maken van politieke keuzen. Het LPS is van oordeel dat het virus zelf geen onderscheid maakt naar ras, religie, nationaliteit, sociale klasse of status, sekse/gender en leeftijd en gelet op de wereldwijde ontwikkelingen ook geen onderscheid in geografische ligging.”