Quinsy Gario, #2 van Bij1 “Onze aanwezigheid, gewoon dat wij er zijn, maakt verschil”

Joan de Windt interviewde Quinsy Gario, kandidaat Tweede Kamerlid voor Bij1. Quinsy Gario kennen we als kunstenaar, actievoerder, tv en  radiomaker, sociale wetenschapper, en nu als politicus. 

---

Waarom heb jij je verkiesbaar gesteld?

Ik zag alles wat er gaande was rondom 10 jaar 10-10-10 (red: het moment dat Curaçao en St. Maarten landen werden binnen het koninkrijk en de Nederlandse Antillen als politieke staat ophield met bestaan). Constant werd autonomie weggenomen.

De aandacht ervoor in politiek. Den Haag is heel neerbuigend en schofferend: “Die eilanden zijn onvolwassen en moeten door ons verteld worden wat zij moeten doen.”

De pandemie werd ook gebruikt om allerlei ingrepen te doen in hoe de landen bestuurd worden. Vanuit de gedachte dat we in Nederland beter weten hoe de eilanden ingericht moeten worden sprongen politici van links tot rechts op om baas te spelen over de eilanden.

Maar er is gewoon simpelweg te weinig geld door 10 jaar beleid van dit kabinet terwijl internationale bedrijven miljoenen aan steunpaketten ontvangen. Het is precies hoe dit kabinet met de gemeenten omgaat. Afgelopen zomer was er ook een protest van verschillende burgemeesters en colleges tegen minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en koninkrijksrelaties.

De Zwarte gemeenschappen in Nederland hebben nog steeds te maken met uitsluiting en onderwaardering.  Wij proberen te overleven en te bestaan in een systeem dat bedacht werd toen wij niet als volwaardige mensen werden gezien. Dan kun jij wel voor jezelf en je familie proberen daaraan te ontsnappen en iets te bereiken, maar zolang je het niet als collectief aanpakt zullen de volgende generaties dezelfde strijd moeten blijven voeren.

En we hebben verschillende Zwarte gemeenschappen; van mensen met een koloniale band met Nederland tot migranten en vluchtelingen. Iedereen heeft een andere relatie tot Nederland en dus ook net iets andere belangen. De vraag is hoe kun je je verenigen en samen opkomen voor al die belangen? Wat deel je samen en waar wijk je af? BIJ1 is een partij die dit erkent en accepteert. Wij zijn verschillend en dat is niet erg. Wat erg is, is als  dat verschil hiërarchisch wordt ingezet en daar moeten we tegen vechten. Daarom heb ik me aangemeld bij BIJ1 en me verkiesbaar gesteld. Bij BIJ1 kan ik dit verhaal vertellen en doen we er iets mee. 

Meer kleur in de kamer, hoe belangrijk is dat?

Het gaat niet alleen om meer kleur in de kamer, maar meer diversiteit en perspectieven. Als je een andere kleur hebt, maar je gaat mee met achterhaalde denkbeelden over de samenleving dan schieten we er niets mee op. Kleur gekoppeld aan kennis en leefwerelden, dát geeft meerdere perspectieven. Het gaat ook om klasse, om opleidingsniveau en gender.

Bij BIJ1 vinden wij kruispuntdenken heel belangrijk. We bevinden ons allemaal op kruispunten waarlangs verschillende kenmerken op verschillende manieren onze levens beïnvloeden. En daar moeten we ons bewust van zijn. Bijvoorbeeld de racistische klopjacht van de belastingdienst, ook bekend als het toeslagenschandaal, is onlosmakelijk verbonden aan een koppeling van nationaliteit met klasse. De uitwerking van het een kan je niet los zien van de uitwerking van het ander. Dat het zo lang duurt om gerechtigheid te krijgen voor alle slachtoffers heeft te maken met de koppeling van beide en hoe de bestuurders in Nederland afgeven op deze groep met hun beleidsvoorstellen.

Niet iedereen met jouw kleur verdedigt ook jouw belangen. Andere partijen zetten wel mensen van kleur op de lijst maar die zijn dan medeverantwoordelijk voor beleid dat hun mensen onderdrukt. Hun aanwezigheid vergoelijkt dat beleid. Want kijk, ze hebben mensen van kleur op die lijst, dus zit het wel goed. Men is verbolgen over 7000 euro boete omdat een moeder boodschappen haalde voor haar dochter in de bijstand. Dan denk ik: wacht even zijn we vergeten wie allemaal hiervoor hebben gestemd? Een overgrote meerderheid van dezelfde partijen in de Tweede Kamer die nu hun afschuw erover uitspraken. En daar zaten dus ook mensen van kleur bij.

Bij Bij1 hebben we mensen die ons daarop wijzen en zeggen: hoe zorgen we dat we alle schade door bestuursgeweld op een goede manier kunnen voorkomen en herstellen? Wij denken na over hoe we het systeem kunnen ontmantelen en er iets anders voor in de plaats kunnen zetten. Iets dat voor ons allemaal werkt en niet alleen voor Unilever en Shell, terwijl mensen geen kinderopvang of zorg kunnen betalen. Iets waarmee mensen niet met een onverbiddelijke belastingdienst te maken krijgen of ambtenaren die lachen als je iets niet kunt printen en meenemen, omdat je je geen printer kunt veroorloven. De menselijke maat is zoek en kleur alleen zal dat niet verhelpen. 

Onze gemeenschappen hebben een historisch lage opkomstpercentage tijdens verkiezingen. Hoe inspireer jij mensen om te gaan stemmen?

Ik denk dat die focus om mensen het stemhokje in te schamen de nadruk op de verkeerde groep legt. Als wat je te vertellen hebt niet aansluit met de echte problematiek waar mensen te maken hebben, niet ‘begrijpbaar’ is en mensen niet warm maakt, tuurlijk blijven ze dan weg. Dat mensen niet gaan stemmen betekent ook dat de bestaande politieke partijen niet genoeg belang hechten aan onze gemeenschappen. Keer op keer zijn mensen opgeroepen om te gaan stemmen en een bepaalde kandidaat te steunen. En keer op keer zagen mensen dat hun stem heeft geholpen met de verslechtering van hun eigen positie in de samenleving of die van dierbaren. De ‘linkse’ partijen die zogenaamd voor ons opkomen hebben veel te weinig oprechte aandacht voor de drempels die wij ervaren in het opbouwen van een leven in dit land.

Daarnaast in het groter geheel maken we een best klein deel uit van het electoraat. Dus dat Nederland in een houdgreep is van racistische en xenofobe partijen en partijen die het sociaal vangnet blijven uithollen, ligt niet aan het feit dat weinigen van de Zwarte gemeenschappen de drang voelen om aan onze sociale plicht te voldoen en te stemmen. En zeggen dat het mensen hun eigen fout is omdat ze niet zijn gaan stemmen draagt bij aan de gedachte dat het slachtoffer de blaam treft. Grootschalige verandering ligt bij een werkelijke aanpak van racisme en xenofobie en het onderstrepen van het belang van een sociaal vangnet. Je ziet dat ‘linkse’ partijen losgezongen zijn van die dagelijkse realiteit van mensen en daarom de kiezers misloopt met alle gevolgen van dien voor ons allemaal.

Als Zwarte mensen in dit land is ons bestaan ook politiek. Onze politieke betrokkenheid is er al. Er wordt over ons gesproken zonder dat we daar aanwezig zijn. Het is aan ons om de ingebakken koloniale houding een halt te kunnen toeroepen. En dat kan buiten het parlement ook. Ik vind persoonlijk dat mensen die in hun vrije tijd bijvoorbeeld voedselpakketten in elkaar zetten of uitgeprocedeerde vluchtelingen bijstaan die tussen wal en schip vallen omdat ze niet uitgezet kunnen worden, belangrijker zijn dan politici. Maar het zijn politici die dat systeem, waardoor mensen niet genoeg eten hebben omdat hun bijstand gekort wordt door de kostendelersnorm of omdat het minimumloon simpelweg te laag is, kunnen veranderen.

Je inspireert mensen om te gaan stemmen met de daden die je al hebt verricht en door mensen te zien als een groep wiens belangen je zal behartigen ook wanneer de camera’s er niet bij zijn.

Sommigen mensen vragen zich af of een stem op BIJ1 niet een weggegooide stem is omdat jullie misschien maar 1 zetel halen.

Door 1 zetel of meer komen de partijen waar wij op stemmen, die belangrijk voor ons zijn, niet op een positie van macht terecht. Dat komt deels omdat ons bestaan een bedreiging van de legitimiteit van die macht is en ook door het eerder genoemde racisme en de xenofobie die nog beloond wordt in Nederland. Maar wat we wel kunnen doen zoals we ook in Amsterdam met onze ene zetel doen, is corrigeren en de reikwijdte van het mogelijke opzoeken en oprekken. We laten daar zien hoe het beleid voor ons uitpakt en ons onderdrukt en doen voorstellen om dat bestuursgeweld tegen te gaan. Met de lijsten zoals ze nu zijn, en er bij de andere partijen een enkeling tot geen Zwarte mensen op een verkiesbare plek staan, zou je kunnen beargumenteren dat een stem op zo’n partij een weggegooide stem is. Maar stemmen gooi je niet weg en ankeren slechts waar je je al bij betrokken voelt en achter staat.

Bij de discussie over ‘hoeveel zetels’ zijn mensen ook het legendarisch Zwart Beraad vergeten uit de jaren 90 en hoe de groep met mensen uit verschillende velden de politiek op zijn kop zette door inspraak te eisen. Vanuit Amsterdam Zuidoost werd er een politieke revolutie ontketent die zijn weerga tot dan toe niet kende in Nederland. Er werd naar hen geluisterd en structuren werden veranderd. En dat was omdat men elkaar vond en collectief streed binnen en buiten de overheid. Dit is niet een pleidooi om het verleden te herhalen maar er wel van te leren. Als BIJ1 op 15, 16 en 17 maart genoeg stemmen krijgen dan kunnen we vechten, dan kunnen we amendementen en moties inbrengen. Onze aanwezigheid, gewoon het feit dat wij er zijn, maakt verschil omdat we op cruciale momenten druk kunnen zetten met die 1 zetel. 

Geeft dat geen risico op versplintering?

 Mensen die bang zijn voor versplintering houden angstvallig politieke ontwikkeling tegen. De bestaande politieke partijen op ‘links’ hebben ons keer op keer in de steek gelaten. Waarom wil je mensen dwingen om hen alsnog te steunen terwijl zij ons op verschillende niveaus in de kou laten? We moeten ervoor zorgen dat we niet in een situatie terecht komen waarbij politieke partijen kunnen rekenen op stemmen zonder daar moeite voor te hoeven doen. Dat ze de stemmen van Zwarte gemeenschappen al bij voorbaat onder gewonnen stemmen kunnen scharen omdat de rest nog erbarmelijker is.  Daar moeten we dus vanaf en dat kan alleen met politieke vernieuwing en nieuwe stemmen en nieuwe partijen.

Er wordt nu bijvoorbeeld een wet geregeld die het nog moeilijker maakt voor nieuwe partijen om mee te doen met lokale, provinciale en landelijke verkiezingen. Dat we met zijn allen nog meer aan de grillen van de grote partijen onderhevig zijn en niet zelf kunnen vechten voor wat we belangrijk vinden. Je ziet dat men bang is voor partijen als BIJ1 omdat we aangeven dat hun macht een illusie is. Dat hun visie voor de samenleving gebaseerd is op schaarste en niet de rijkdom van inclusie en diversiteit van perspectieven en ervaringen. Alle politieke partijen die keuze van kiezers willen beperken, erkennen de oppervlakkigheid en leegte van hun programma’s en visies. Wie deelname aan het democratische proces moeilijker wilt maken voor nieuwe partijen is bezig met een onderdrukking van politieke vernieuwing. BIJ1 juicht nieuwe partijen toe. We willen juist dat wij niet de enige landelijke partij zijn die is opgericht door een Zwarte vrouw.

Waarom moet ik op jou stemmen?

Het gaat erom te stemmen op iemand wiens boodschap bij jou aanslaat. Als ik dat ben is dat fijn maar de hele lijst is historisch. Wij hebben mensen die geen buitenstaander zijn op hun gebied maar juist vechten voor rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid. Er zit een frisheid bij ons en daarom vind ik het ook een eer om de lijst met al die geweldige mensen te delen. Dus het gaat niet om mij eigenlijk. De partij is gevuld met heel veel expertise, ervaring en diversiteit van Sylvana tot Jeanette Chedda, Lysanne Charles, Vayhishta Miskin, Michantely de Jong, Anousha Nzume, Romana Vrede en professor Gloria Wekker. Ik wil dan de hele lijst afgaan maar ik denk niet dat we de tijd of ruimte daarvoor hebben hahahahahaha! 

Waar mogen wij jou over vier jaar op afrekenen?

Over 4 jaar mag je me afrekenen op wat ik heb betekend voor de eilanden, voor kunstenaars en voor de ontwikkelingssamenwerking. 

Joan de Windt