Notting Hill Carnival: een strijd tegen raciale ongelijkheid

Door Kimberly Jansen

Het grootste straatfestival van Europa: Notting Hill Carnival. Aankomend weekend worden de straten van Londen weer gekleurd door meer dan 2 miljoen mensen uit binnen- en buitenland die genieten van een weekend vol gezellige mensen, sfeervolle muziek en kleurrijke kostuums. Culturele, religieuze, seksuele en socio-economische achtergrond doen er niet toe: iedereen is welkom. Toch? Op eerste gezicht lijkt dit zeker zo, maar wie zich in de geschiedenis van Notting Hill Carnival verdiept leert dat het geen vanzelfsprekendheid is. Enerzijds verbindt carnival mensen en creëert het een gedeelde identiteit. Anderzijds werd het onderscheid tussen zwarte en witte Britten er door de jaren heen door benadrukt. Carnival is politiek. Het is een verzet tegen racisme en een strijd voor sociale vooruitgang. Door de jaren heen is Notting Hill Carnival een middel geweest om raciale ongelijkheid in Engeland aan te kaarten en te bestrijden.

De geschiedenis van Notting Hill Carnival is de geschiedenis van Afro-Caribische mensen in Engeland. De voorloper van Notting Hill Carnival werd door de Trinidadiaanse activiste Claudia Jones georganiseerd als reactie op de rassenrellen en rassenverhoudingen in Groot-Brittannië uit de jaren 50. Carnival was een manier om de raciale spanningen te bestrijden en een verdeelde gemeenschap bijeen te brengen.

Na het eind van de Tweede Wereldoorlog emigreerden veel mensen uit de voormalig Britse koloniën naar Engeland. Velen belandden in de wijk Notting Hill, wat zorgde voor vijandigheid vanuit de witte arbeidersklasse. De spanningen werden gevoed en verergerd door witte aanhangers van extreemrechtse en neonazistische politieke partijen en de vijandigheid tegen zwarte bewoners mondde in 1958 uit tot de eerste Notting Hill race riot, waarbij een menigte van zo’n 300 tot 400 witte Britten de huizen van Afro-Caribische Britten aanviel.

Een jaar later leidde de moord op Kelso Cochrane, afkomstig uit Antigua, opnieuw tot raciale spanningen. Terwijl hij naar huis liep werd hij aangevallen door drie witte jongeren die hem met een mes neerstaken. Zomaar.

Het carnival dat door Claudia Jones werd georganiseerd leidde midden jaren 60 tot Notting Hill Carnival. Aanvankelijk werd het gezien als een multicultureel Brits evenement, maar dit veranderde begin jaren 70 nadat het een bijna volledig Afro-Caribisch event was geworden. Het raakte verweven met een verscherpt politietoezicht. Al voor de jaren 70 waren er acties tegen alle kleine manifestaties van zwarte cultuur en werden politieke organisaties van zwarte mensen door de staat verstoord. Toen de identiteit van Notting Hill Carnival verstrengeld raakte met de identiteit en sociale situatie van de Afro-Caribische Britten, resulteerde dit in problemen met de politie, met lokale autoriteiten en met bewoners die protesteerden tegen carnival.

Dit resulteerde in de Notting Hill riots van 1976. Er waren altijd al spanningen tussen zwarte jongeren en witte politieagenten, onder andere door de suspected person law die agenten het recht gaf mensen aan te houden, te fouilleren en te arresteren op verdenking van het overtreden van een specifieke wet. Uiteraard waren voornamelijk zwarte mensen hier het slachtoffer van.

De spanningen kwamen tot uiting tijdens de laatste dag van carnival, toen jonge zwarte Britten zich verdedigden tegen willekeurige arrestaties en intimidatie door zo’n 1600 agenten. De grote aanwezigheid van de politie werd 'gerechtvaardigd' door mysterieuze beschuldigingen van massale kleine criminaliteit die zwarte jongeren zouden hebben gepleegd tijdens de parade.

In de jaren daarna bleven spanningen bestaan, maar deze namen in hevigheid af. Geluiden om carnival te verbieden zijn verminderd en de houding van de politie is verbeterd. Wellicht omdat men zich meer bewust werd van de economische voordelen van carnival, dankzij het grote aantal aanwezige toeristen en lokale bezoekers. Of doordat de politie onder druk van social media niet meer zomaar z’n gang kan gaan? Toch weerspiegelt Notting Hill Carnival vandaag, net als 50 jaar geleden, machtsrelaties en raciale spanningen binnen Engeland. De spanningen blijven bestaan, maar carnival ook.