Inwoners St. Eustatius in actie tegen opgravingen van Afrikaanse graven

Laat onze tot slaaf gemaakte voorouders rusten” 

Op het Nederlandse Caribische eiland St. Eustatius zijn bewoners gealarmeerd. Een begraafplaats met tenminste 48 graven van Afrikaanse totslaafgemaakten, wordt op dit moment opgegraven. "De resten van onze voorouders worden gebruikt tot meerdere eer en glorie van onderzoekers van Leiden Universiteit in Nederland, Harvard University in de Verenigde Staten, Northumbria University in Groot-Brittannië, terwijl onze eigen mening over het opgraven van de overblijfselen van hun voorouders niet is gevraagd," zegt Kenneth Cuvalay van Ubuntu Connected Front (UCF) Dutch Caribbean, geboren en getogen op St. Eustatius.

Oneigenlijke argumenten voor opgravingen

Cuvalay vindt de redenen voor het ontgraven van de menselijke resten gefabriceerd. "De grond zou verstoord moeten worden vanwege het winnen van zand op deze locatie – terwijl er vele andere plaatsen op het eiland zijn waar zand gewonnen kan worden. Een andere reden zou zijn “uitbreiding van het vliegveld”, terwijl de nieuwe vliegveldtoren en -terminal net zijn opgeleverd – en niet op de locatie van de opgraving."

“Het opgraven van de lichamelijke resten van onze voorouders zonder gegronde reden getuigt van een diepe minachting naar ons en onze voorouders,” zegt hij.  “Als het hen erom ging ons te helpen met informatie over onze voorouders, dan hadden ze ons er vanaf het begin bij betrokken.."

Ook Walter Hellebrand, directeur van de Monument Foundation op St. Eustatius, is niet te spreken over de opgravingen. Hij vindt de rechtvaardiging om de menselijke resten uit hun graf te halen flinterdun en opportunistisch in elkaar gedraaid.”

Onduidelijkheden rondom uitvoerende archeologische organisatie

Cuvalay zegt dat veel inwoners van St. Eustatius de uitvoerende organisatie St. Eustatius Center for Archaeological Research (SECAR) een weinig transparante organisatie vinden. Inwoners hebben herhaaldelijk aan SECAR gevraagd wat er met de minstens 22 menselijke resten op een plantage aan de westkust van het eiland is gebeurd. Hier heeft SECAR een soortgelijke opgraving uitgevoerd. "Ze werkten in het geheim, lieten de plek in erbarmelijke staat achter en legden de overblijfselen ergens neer zonder de lokale gemeenschap te vertellen waar ze zijn of wat ze ermee hebben gedaan". aldus Cuvalay.

Groeiend protest

Cuvalay wijst op een lokale Facebook groep waar bewoner Claudia Charles zich uitsprak tegen de opgravingen. "Eerst werden onze voorouders ontvoerd uit Afrika en degenen die overleefden, kunnen niet eens blijven rusten in vrede! Dit is echt walgelijk”, schrijft ze.

Ubuntu Connected Front is met de organisaties Brighter Path, grassroots movement SEAD (St. Eustatius Awareness and Development Movement) en Public Health Research EcoRAY protesten aan het organiseren.

Op 3 juli is een online petitie(link is external) gestart  die op het moment van schrijven al ruim 700 handtekeningen heeft. Voor advies en steun wordt contact gezocht met archeologen van de University of the West Indies, de Newton Slave Burial Ground in Barbados en de herdenkingsplaats ‘African Burial Ground’, de vroegste en grootste Afrikaanse begraafplaats die in de Verenigde Staten is herontdekt. Ook de CARICOM Reparations Commission is benaderd voor advies.

Inzet protesten

Cuvalay: “In New York zorgde ‘community activism’ uiteindelijk voor het stoppen van het opgraven van menselijke resten van onze voorouders. Dit is waar wij uiteindelijk ook willen uitkomen: structureel deel uitmaken van de besluitvorming. Mensen rondleiden langs de opgravingen is geen betrekken van de nazaten, dat is een schijnvertoning. Wij willen dat de opgravingen stoppen en dat de opgegraven resten van onze voorouders met de juiste, Afrikaanse rituelen worden herbegraven. Het gebied waar de lichamen van onze voorouders zijn begraven moet een permanente gedenkplaats worden en wij willen onderzoek initiëren dat antwoorden geeft op de vragen die wij als nazaten van deze tot slaaf gemaakte Afrikanen hebben. En zonder dat hun botten, tanden en noem maar op zelf onderwerp worden van wetenschappelijke analyse. Ook houden wij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verantwoordelijk. Want het is hoogst onwaarschijnlijk dat de lokale overheid het budget en de expertise heeft om zo'n onderzoeksproject te begeleiden."

Dekolonisatie van archeologie

Ubuntu Connected Front en Brighter Path spraken ook met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Aan de orde kwamen de in Nederland geldende KNA-kwaliteitsnormen in de archeologie die het onderzoeksteam op St. Eustatius zegt “zo goed mogelijk” na te leven. Maar in Nederland zijn geen 'slaven' begraafplaatsen dus is daarover niets opgenomen in de normering. Er bestaan wel richtlijnen in het Caribisch gebied, aangezien veel Caribische landen 'slaven'-begraafplaatsen hebben herontdekt, Het onderzoeksteam op St. Eustatius volgt die echter niet.

Balentina: “Dit is precies de kern van het probleem. Er bestaan richtlijnen, maar die zijn niet gemaakt met onze gemeenschap in gedachten. Er dat geldt voor veel wetgeving in Caribisch Nederland. Ook de archeologische ethiek, regelgeving en werkwijzen moeten worden gedekoloniseerd, om recht te doen aan de gebruiken en waarden van de mensen in Caribisch Nederland.” Veel opmerkingen onder de petitie sluiten hierbij aan: ”We still lack the debate about colonial practices in Dutch archaeology. So stop when asked by descendants.”