Afbeelding
Etchica Voorn. Foto: Luciano Enchanted
Etchica Voorn: Schrijven is een proces van ontdekken, reflecteren en durven
13 maart 2025 - 09:39
Schrijven is een proces van ontdekken, reflecteren en durven. Dat is de overtuiging van Etchica Voorn, schrijver en docent burgerschap.
Etchica is een van de gastdocenten die meewerkt aan de schrijfwedstrijd Wanneer Griots Tori Vertellen, een initiatief van Stichting Bigi Bon en Afro Magazine. Haar ervaring als docent op het ROC in Hoofddorp, Airport College en ROC Amsterdam-Zuid geeft haar een brede kijk op zowel creatief als educatief werk.
Een laatbloeier met een roeping
"Ik ben een laatbloeier," zegt Voorn, "maar wat is laat?" Ze schreef altijd al – dagboeken vol – maar had nooit gedacht dat ze er haar beroep van zou kunnen maken. Opgegroeid in een gezin met een sterke moederfiguur leerde ze dat strijd en doorzettingsvermogen essentiële elementen in het leven zijn. "Mijn Nederlandse moeder voedde ons alleen op. Mijn vader, Afro-Surinaams, was er wel, maar meer op afstand. Soms bemoeide hij zich opeens met de opvoeding. Toen ik vijftien was, moest ik ineens 'u' tegen hem zeggen. Of we mochten pas op onze achttiende nagellak dragen. Mijn gemengde afkomst en de manier waarop ik ben opgegroeid, hebben mij gevormd."
Die vorming leidde tot haar prijswinnende debuut Dubbelbloed en Morgen beginnen we weer opnieuw, een verhalenbundel die ze schreef samen met Daan Heerma van Voss en Aafke Romeijn. In dit laatste boek experimenteert ze met verschillende perspectieven. "Mijn redacteur had soms moeite met mijn taalgebruik. Mijn Afro-Caribische roots beïnvloeden mijn schrijfstijl. Dat moet je aanvoelen, daar moet je een Fingerspitzengefühl voor hebben."
Van spoken word tot literatuur
Volgens Voorn was literatuur lange tijd een elitaire aangelegenheid. "Vroeger werd schrijven gezien als iets voor de elite." Spoken word en rap hebben volgens haar een grote bijdrage geleverd aan de toegankelijkheid van het schrijverschap. "Veel jonge mensen gaan schrijven en hun verhalen vertellen. Dat vind ik geweldig."
Als docent burgerschap aan het ROC in Hoofddorp en Amsterdam vindt Etchica het belangrijk om onderwerpen vanuit verschillende perspectieven te bekijken, jezelf te leren kennen en empathisch te zijn tegenover anderen. "Wie ben jij nu, in relatie tot de wereld om je heen? Kun je rouwen om Palestijnen zonder een politiek statement te maken? En kun je tegelijkertijd ook verdriet voelen om de Joodse gemeenschap in Amsterdam, die in de Tweede Wereldoorlog is weggevaagd?"
Zelf heeft ze een sterke autobiografische stijl. "Dat is de backbone van mijn verhalen. Ik zal nooit een verhaal als Harry Potter kunnen schrijven, al ben ik daar jaloers op." Inspiratie vindt ze in schrijvers als Babs Gons, Adriaan van Dis, Karin Amatmoekrim en Elif Shafak, maar ook in iconen als James Baldwin en Alice Walker.
Schrijven als proces
Voor de verhalenbundel Morgen beginnen we weer opnieuw werd Voorn benaderd. De bundel, met verhalen over hoop en moed (een uitgave van De Arbeiderspers, in opdracht van Stichting 113), is bedoeld om meer mensen te bereiken die worstelen met suïcidale gedachten of die ermee te maken hebben gehad. "Toen ik de vraag kreeg, was mijn eerste reactie: No way, het kwam veel te dichtbij. Mijn zusje pleegde suïcide. Maar uiteindelijk moest ik het van mezelf doen. Het schrijfproces werd een rollercoaster van herbeleving, maar het is een goed fictieverhaal geworden. Om de juiste setting te creëren, ging ik naar Arnhem, waar ik bij een vriendin verbleef die vlak bij de bossen woont. De natuur is mijn medicijn en inspiratie."
Toch draait schrijverschap volgens Etchica niet alleen om inspiratie. "Het is belangrijk dat je jezelf in een schrijfstand zet. Niet wachten op inspiratie, maar gewoon aan de slag gaan."
Je stem doet ertoe
"Jaren geleden las een bekende schrijver mijn eerste korte verhaal en reageerde negatief. Dat zorgde ervoor dat ik twintig jaar mijn pen liet liggen." Die ervaring leerde haar een belangrijke les: "Als jij wil schrijven, mag dat verhaal er zijn. Je hoeft geen bestseller te schrijven. Het gaat erom dat jouw verhaal wordt herkend, dat anderen er moed uit putten."
Voorn vindt representatie in literatuur essentieel. "Boekenlijsten op scholen zijn nog steeds overwegend gevuld met werken van witte schrijvers. Dat moet en kan veranderen. Er is genoeg aanbod, zoals Jaguarman van Raoul de Jong of Het gym van Karin Amatmoekrim. We groeien niet op met schrijvers als Edgar Cairo, Astrid Roemer of Clark Accord, terwijl zij zo’n belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de Nederlands-Surinaamse literatuur. We moeten hen in the picture zetten en hun werk doorgeven aan de volgende generaties."
Of het nu literatuur, spoken word of essays zijn, voor Etchica Voorn staat één boodschap centraal: "Jouw verhaal mag er niet alleen zijn, het is van belang."
De schrijfwedstrijd “Wanneer Griots Tori Vertellen” wordt uitgevoerd met steun van het Nederlands Letterenfonds, voor jongeren uit de AfroNederlandse gemeenschap die het schrijversvak willen ontdekken. Stichting Bigi Bon nodigt jongeren uit om deel te nemen aan de schrijfwedstrijd ter ere van de Afrikaanse cultuur en de griottraditie.
— Afro Magazine (@_Afromag) March 3, 2025
Voor de lessen zijn als gasttrainers jonge en oudere schrijvers uit de Afrogemeenschap bereid gevonden het opkomend talent te helpen trainen: Schiavone, Gerald en Steven Vreden, Cheriva Raisa Volney, Etchica Voorn, Augusto de Campos-Neto, Mo Hersi, Jeffrey Spalburg en Marvin Hokstam. Lees al hun verhalen hier.
Lees hier meer en schrijf je in.