Aminata Cairo | Achievement zit in inclusief onderwijs

In de vooravond van 16 juli leggen mijn zoon en ik de laatste hand aan het inpakken. We gaan een nieuw avontuur tegemoet. Na vier jaar in Nederland gaan we terug naar de VS. Ik sta op het punt om mijn jongste, 15-jarige zoon naar Amerika te brengen en hem daar in de zorg van anderen achter te laten.

Net als bij elke avontuurlijke onderneming gaan er een hoop gevoelens gepaard met deze nieuwe stap. Ik ben niet alleen moeder, ik ben ook professor in het hoger onderwijs met de opdracht onderwijs inclusief te maken. Het is aan mij de onderwijsomgeving te veranderen zodat iedere leerling het beste uit de onderwijservaring kan halen.

Na vier jaar vechten blijkt nu dat dat voor mijn eigen kind in dit land niet weggelegd is. Ik ben bevoorrecht dat ik genoeg ondersteuning heb en kapitaalkrachtig genoeg ben om mijn zoon op een andere manier zijn onderwijsdoelen te laten bereiken. De dag dat ik besloot “genoeg is genoeg” viel er een grote last van mijn schouders. Tegelijkertijd blijkt het zuur dat, los van het feit dat het wegbrengen van je jongste kind al lastig genoeg is, iemand die toegewijd is aan het verbeteren van de leersituaties van kinderen, niet in staat is om dat voor haar eigen kind in Nederland te bewerkstelligen.

^{“De lens van “niet aanpassen” wordt in het onderwijs constant gebruikt bij de niveaubepaling van kinderen met een migratieachtergrond.”}

Ik heb destijds een goede onderwijsbasis gekregen in Nederland, waardoor ik in de jaren 80 op onderwijsavontuur naar de VS kon gaan.  Maar de tijden zijn veranderd. Het onderwijssysteem in Nederland biedt geen gelijke kansen. Ik hoor dagelijks de meest pijnlijke verhalen van studenten: “stapelaars” die na langere loopbanen toch in het hoger onderwijs terecht zijn gekomen, studenten die zich nauwelijks weerspiegeld zien in hun onderwijs en studenten die vooroordelen moeten slikken. Dit zijn stuk voor stuk studenten die ondanks hun ervaringen hebben doorgezet.  Echter, hoeveel zijn er uitgevallen en hebben hun potentie niet bereikt?

Maar het zijn niet alleen anekdotes. Ieder jaar weer bevestigen de onderwijsrapporten deze ongelijkheid.

Het migratiebeleid heeft ook bijgedragen aan de onderwijsongelijkheid.  De lens van “niet aanpassen” wordt in het onderwijs constant gebruikt bij de niveaubepaling van kinderen met een migratieachtergrond. Bewust of niet, het draagt bij aan het in standhouden van de ongelijkheid.  Achterstand, vertraging en etnische achtergrond worden vaak als uitleg gegeven bij de niveaubepaling, terwijl er bij andere kinderen ruimte voor ontwikkeling en ondersteuning wordt gegeven. Daar komt nog bij dat je een onderwijssysteem hebt waarin veel docenten zich niet ondersteund of gewaardeerd voelen.

Ik schrijf niets nieuws of onbekends hier. Het klinkt zwaar en negatief en het lastige is dat veel van onze kinderen in dit onderwijs hun potentieel niet bereiken.  Maar er zijn toch velen die het wel halen. Wat kunnen we daaruit leren? Het antwoord is eigenlijk simpel.  It takes a village to raise a child. We moeten als gemeenschap geïnformeerd en gezamenlijk te werk gaan om onze kinderen te ondersteunen. We hebben genoeg kennis. We hebben mensen op bepaalde posities binnen het onderwijs die ouders en andere bondgenoten kunnen informeren en inspireren. Wat we met die kennis doen is dan aan ons. We moeten het beste eisen voor onze kinderen en van onze kinderen.  De vertaalslag van denken en praten naar doen blijft de grootste uitdaging. 

Er zijn effectieve programma’s. Ga langs, ga in gesprek. Laten we ervoor zorgen dat deze initiatieven zich als een olievlek in onze gemeenschap verspreiden, door heel Nederland. Ik moet met schaamte toegeven dat ik voornamelijk bekend ben met initiatieven in Amsterdam. Waarom hebben we geen database van succesvolle ondersteuningsprogramma’s door heel Nederland? Mijn village heeft zich sinds de jaren 80 tot ver buiten de grenzen van Nederland uitgebreid. Zonder mijn village zou ik mijn zoon niet zijn beste onderwijskans kunnen bieden. Datzelfde concept moeten we hier in Nederland ook kunnen toepassen.

Al breng ik mijn zoon met een zuur gevoel weg, ik blijf vechten voor al mijn kinderen in Nederland die ook het beste verdienen.

Dr. Aminata Cairo is Lector Inclusive Education bij de Haagsche Hogeschool