Tradities

Ik zat thuis en keek toe terwijl de kerstboom vorm kreeg. Balletjes, lampjes en sliertjes gingen erin, hier en daar een kerstkransje, cadeautjes eronder en een grote witte ster in de top. Een jaarlijke traditie.

En mijn gedachten zwierven naar het verhaal dat ik ooit gehoord heb, over een familie die met kerst altijd samenkwam. De moeder had dan altijd, gewoontegetrouw, een taart gebakken volgens een oud familierecept dat ze opdiende op een ouderwetse porceilenen dienbord. En het lekkere baksel overleefde het nooit lang.

Dit jaar echter, viel het de nieuwsgierige tienerdochter op dat de taart die eigenlijk ovaal was, weer aan weerszijden gesneden was voordat het als een ronde taart was opgediend. De uiterste eindjes zag ze liggen in de vuilnisbak. “Mam, waarom doe je dat? Da’s toch zonde,” merkte ze kritisch op. “Weet ik eigenlijk niet,” gaf moeder toe. Aan het eind van de avond, toen iedereen weg was, riep ze haar dochter naar haar toe, en vertelde dat ze het weggooien van de eindjes eigenlijk klakkeloos had overgenomen van haar moeder. “Vraag het oma maar even.”

De dochter belde de volgende ochtend naar haar oma en stelde de vraag nogmaals. Oma wist het antwoord ook niet, maar een week later belde ze terug en vroeg haar kleindochter eens langs te komen.

Toen het meisje bij oma aankwam, had die een oud fotoboek klaarliggen. “Dat is mijn moeder. In de keuken,” vertelde ze en ze liet haar een zwart-wit foto zien van een vrouw van rond de 30, met een schort om haar middel, de ronde familietraditietaart in haar handen op dezelfde schaal die de familie nog steeds gebruikte. En op tafel linksachter haar was een ovale metalen bakvorm zichtbaar. “Die bakvorm en dat bord heeft mijn moeder nog van haar moeder geërfd. Best mogelijk dat mijn oma het van haar moeder had gekregen,” vertelde oma.

Ze vertelde haar kleindochter dat ze haar aan het denken gezet had met haar vraag. “Ik denk dat mijn oma een ovale bakvorm had, maar geen ovaal dienbord en dat ze daarom kontjes van de taart wegsneed zodat het kon passen op een rond bord. Mijn moeder heeft dat wellicht overgenomen van haar moeder. Die had het waarschijnlijk weer van haar moeder. En jouw moeder van mij … En weet je, je moeder heeft gewoon een ovale bakvorm en een ovaal dienbord. En, en ... het maakt niet eens uit welke vorm de taart heeft! Ovaal of rond, het smaakt toch hetzelfde.”

Oma gierde het bijna uit van het lachen. Haar kleindochter keek haar hoofdschuddend aan. Haar familietraditie was gestoeld op een misverstand. Maar wel grappig. Het bracht tenminste de familie bijeen. En dat was best wel gezellig. 

Tradities doen dat. 

Net als die ster bovenop de kerstboom bij mij thuis. Die ster die volgens de traditie die mij van jongsafaan is aangeleerd, drie wijze mannen leidde naar een stal in het Midden-Oosten, waarin in een gebied van donkere mensen, uit een maagd die de Eurocentrische naam Maria droeg, een wit kind werd geboren dat de zoon van God was. Een witte Jezus met blauwe ogen die ik volgens die traditie zou moeten aanbidden.

Ik glimlachte toen ik de ster zijn plek bovenop de kerstboom zag innemen, want hoe sceptisch ik ook niet ben over religie, het is toch ieder jaar weer leuk om te gaan shoppen voor die cadeautjes eronder. Eigenlijk ben ik dus gewoon een nieuwsgierig tienermeisje dat kritische vragen stelt over alles maar toch stiekem geniet van van-alles .

Daar zijn tradities nou eenmaal voor. Ze komen allemaal ergens vandaan en we geven er allemaal onze eigen invulling aan. Niks mis mee om ze te betwisten of om er een nieuwe draai aan te geven. Ze zijn fluide.

Eigenlijk maken wij ze star.

Let go.

Laat tradities die genotvol moeten zijn gewoon genotvol zijn. Alemaal. Voor een ieder. 

Fijne feestdagen.