Racistisch profileren

Racisme bij de politie verbaast niemand meer. Regelmatig komen er berichten naar buiten over racistische appgroepen, “etnisch profileren” en een onveilige werkomgeving voor politiemedewerkers van kleur. We zagen hoe KOZP over het afgelopen decennium hardhandig werd neergeslagen en hoe hun racistische belagers werden geholpen en beschermd. We keken met pijn in ons hart naar “de blauwe familie”, maar gingen daarna al snel over tot de orde van de dag. Misschien omdat we niet weten waar we moeten beginnen, of omdat we denken dat het toch geen zin heeft. Of misschien willen we er liever niet mee bezig zijn.

Als raadslid weet ik soms inderdaad niet waar ik moet beginnen en heb ik soms ook het gevoel dat het geen zin heeft. Toen wij als raad een zienswijze op het beleidsplan van Politie Oost-Nederland bespraken, bevroeg ik de burgemeester op racisme en discriminatie binnen de politie. Bijvoorbeeld bij het afhandelen van aangiften van discriminatie en het zogeheten etnisch profileren.

Want “etnisch profileren”, iemand karakteriseren op basis van etniciteit, is gewoon plain racisme. De politie noemt het zelf overigens “proactief profileren”. Ik denk dat we het beestje bij de naam moet noemen: racistisch profileren. En dat kennen we allemaal van dichtbij. Of het nou is door de politie, door de douane, of bij de zelfscankassa, vrijwel iedereen van kleur is er meer dan eens onnodig uitgepikt. Want alhoewel profileren ook gewoon het schetsen van karakter kan zijn, is het bij racistisch profileren altijd een crimineel karakter.

De burgemeester verzekerde dat de politie goed op weg is met het onderwerp en dat ook hijzelf dit hoog op de agenda heeft staan. Aanvullingen waren niet nodig.

Maar (ik geloof niet in toeval) een dag later kwam Controle Alt Delete naar buiten met een bericht over racistisch profileren van de politie Arnhem. Een casus van onterechte staande houdingen, valse beschuldigingen, onterechte boetes, gepaard met schelden, en het verwijderen van beeldmateriaal. De persoon in kwestie was zo moedig om hier een rechtszaak van te maken. De rechter stelde de man in het gelijk. Maar een klacht indienen bij de politie was niet meer mogelijk, omdat de termijn inmiddels was verstreken. Eerder was er juist geadviseerd om eerst de rechtszaak af te wachten.

Ik sprak met Controle Alt Delete, over de casus, over het beleidsplan van de politie en wat zij dachten wat er nodig is, en wat ik als raadslid daarin kan doen. Ik mocht ook contact opnemen met de strijder die naar de rechter ging. Een ontroerend verhaal, van machteloosheid, maar ook van kracht. Van institutioneel racisme en van de kleine overwinning daarop. Deze voorbeelden kunnen ons aanvuren tot het voortzetten van de strijd.

Nou heb ik als raadslid weinig invloed op de politie, maar ik besloot dat ik hier toch vragen over wilde stellen aan de burgemeester. Het minste wat ik kan doen, is aandacht vragen voor dit geïnstitutionaliseerde kwaad wat racisme is. Ik vroeg de burgemeester onder andere om er bij de politie Arnhem op aan te dringen om deze casus alsnog verder te onderzoeken. Burgemeester Ahmed Marcouch, die zelf ook weet wat het is om racistisch geprofileerd te worden, nam de casus serieus op en is hierover met de politie in gesprek gegaan. Maar ook zijn bevoegdheid reikt niet verder dan dat.

Ik diende ook drie voorstellen in. Eén om in de politiecijfers die de raad gepresenteerd krijgt, ook de cijfers van etnisch profileren op te nemen. Controle Alt Delete merkte terecht op dat die cijfers niet veel zeggen. Want wie dient hier nou een klacht over in? Maar het is aan ons allemaal, om wél melding te maken van het racisme dat overal in onze samenleving is ingebed. De cijfers inzichtelijk maken geeft in elk geval wel een mogelijkheid tot gesprek. Deze motie werd nagenoeg unaniem aangenomen. Ook de burgemeester en de politie zelf, gaven aan zich in deze motie te kunnen vinden. Maar omdat de cijfers inderdaad lang niet alles zeggen, diende ik op advies van Controle Alt Delete ook een motie in om onderzoek te naar de beleving van mensen die te maken krijgen met de politie. Hoe wordt de objectiviteit, dan wel vooringenomenheid van de politie ervaren? Deze motie werd door het college overgenomen. Een aanvulling op de zienswijze om de conclusies en aanbevelingen van het parlementair onderzoeksrapport Gelijk recht doen nader uit te werken in het beleidsplan, haalde het helaas niet. De burgemeester beargumenteerde dat dit al in het landelijke politiebeleid is opgenomen. Er ligt inderdaad een op papier mooi handelingskader professioneel controleren. Maar hoe over hoe dat in praktijk moeten worden toegepast, had juist in een regionaal plan verder uitgewerkt moeten worden. Desondanks heb ik met het stellen van vragen en het indienen van moties wel bij kunnen dragen aan onze gezamenlijke strijd tegen racisme.

Daar waar een individu het opnam tegen de politie, Controle Alt Delete het vuur verder verspreidde, mocht ik de fakkel overnemen en er in de gemeenteraad vragen over stellen. En via AFRO Magazine wordt het weer verder verspreid. Laat je inspireren, laat je aanvuren, om ook actie te ondernemen. Om een klacht in te dienen van etnisch profileren, of aangifte te doen van discriminatie. Door berichten hierover te delen, door in jouw eigen omgeving hier bewustzijn over te creëren. Want de strijd tegen racisme is van ons allemaal, en alleen als we samen optrekken, elkaar aanvuren, het stokje van een ander overnemen, alleen dan kunnen we het kwaad van racisme overwinnen.

Toen ik Dwight van van de Vijver een tijd geleden ontmoette en hem bedankte en complimenteerde over zijn inzet tegen racisme en voor gelijkwaardigheid binnen de politie, glimlachte hij bescheiden. “Ik heb het geprobeerd”, zei hij. Niet wetende dat hij met zijn werk anderen heeft geïnspireerd en ook mij aanspoort om te doen wat ik kan. Want op wat hij en vele anderen voor en na hem hebben gedaan, mogen wij voortborduren. We zijn het aan onszelf en aan elkaar verplicht om de strijd voort te zetten. Ik blijf in de Arnhemse gemeenteraad vragen stellen en moties indienen. Hoe strijd jij de strijd?