Over Meijsing, Family Man en Sleeping Beauties

Lezer gegroet, ik mag u de komende tijd vergasten op artikelen, opinies, gedachten, boekrecensies en eventueel zelfs raps en gedichten, mocht de geest mij ze ingeven.

Ik wil u een paar dingen voorleggen die ik de afgelopen weken heb gezien en gelezen. Het is heel leuk als u mij uw mening erover wilt schrijven.

Bij mij in de straat staat zo’n boekenkastje waar buurtgenoten boeken waar ze genoeg van hebben inleggen en er een ander boek uit meenemen.

Er was niet zo veel dat mij aantrok dit keer, maar ik besloot ‘Over de liefde’van Doeschka Meijsing mee te nemen.

Het boek kon me niet bijzonder boeien. Het ging over een vrouw die voor de derde keer een geliefde was kwijtgeraakt en het daar erg moeilijk mee had. Maar op pagina 80 veerde ik overeind. Daar beschreef de hoofdpersoon haar vader die bijzonder weinig belangstelling voor zijn kroost kon opbrengen, en hun discussies “beschouwde als  luidruchtig gepalaver in een negerkraal.’

Het klinkt als een echte bestaande uitdrukking, toch? Alleen, ik heb ‘m nog nooit gehoord. Bestaat het echt, of heeft de schrijfster het zelf bedacht?

En, dit is het dus, het toppunt, of eigenlijk dieptepunt van zaken die zo oninteressant  en onbelangrijk zijn, dat ze niemands aandacht waard zijn. Het luidruchtige gepalaver in een negerkraal.

Goh, Meijsing heeft het over mijn voorouders, tot slaafgemaakt en gedwongen te werken op de plantages van haar voorouders. Ik zou er een lief ding voor geven om te mogen horen wat zij vertelden in hun negerkraal. Het woord ‘neger ’is min of meer afgeschaft, maar met een suffix als ‘kraal’ erachter kan het blijkbaar wel weer.

Maar wat dom om niet goed te letten op  wat die tot slaaf gemaakten zeiden. Als ze een opstand tegen de witte meesters aan het plannen waren, of een uitbraak om als vrije mensen verder te leven in de binnenlanden van Suriname, (of met een kano naar Coro, Venezuela te varen) kon dat veel geld en levens kosten.

Maar zo neergepend toont de zin hoe de witten de tot slaafgemaakten het liefste zagen; dom, kinderlijk en oninteressant. Want dan waren ze ongevaarlijk en kon de meester lekker gaan slapen.

Van Doeschka Meijsing is bekend dat zij haar zinnen zeer zorgvuldig, met grote aandacht construeerde. Abelkader Benali zei er zelfs over: "Alsof haar zinnen een tijdlang in een vat hadden gelegen, als goede whiskey.’

Waarom dan zo’n zin, zo vol minachting voor zwarte mensen en desinteresse in de geschiedenis?  Meijsing kende persoonlijk gevoelens van schuld en schaamte, zo blijkt heel duidelijk uit dit boek. Waarom dan een zin construeren zomaar uit mooischrijverij, zonder enige gedachte aan dat deel van de samenleving  dat je daarmee kwetst? Want dat ,denk ik,  is er gebeurd. De zin klonk goed, zo goed dat je je afvraagt of het een oud gezegde is. Dat is dat gerijpte single malt effect. De zin beschreef wat ze bedoelde; de ultieme onverschilligheid voor het ultiem onbelangrijke

Ik had het de schrijfster graag zelf gevraagd, maar ik ben zes jaar te laat. Ze overleed in 2012. Voor dit, haar laatste boek, ontving ze de AKOliteratuurprijs.

Family Man

Zappend langs de tvkanalen blijf ik even hangen bij Family Man, een cartoon op Comedy Central. Een uiterst wijsneuzige peuter is in gesprek met de Grote Pratende Hond.

De peuter is blijkbaar verwikkeld in een innerlijk conflict. Tenslotte roept hij uit: What kind of man would I be if I walked away from my responsibilities?”

Waarop de Grote Pratende Hond antwoordt: “ a...BLACK man...?”

Verbijstering, dat is wat ik voelde. En het besef dat dit soort uitingen dat via een populaire cartoon bij miljoenen mensen de huiskamer in geslingerd wordt, vergif is. Langzaamwerkend vergif dat racisten kweekt, racisten bevestigd en dat 1 groot slachtoffer maakt; minderheden. Niet alleen zwarten, maar het is okay om van alles te beweren over ALLE minderheden.

Ik besloot Comedy central een mail te sturen en te zeggen dat ik dit verwerpelijk vind.

Ik verwachtte geen reactie, en die interesseerde me ook niet. Maar sinds ik weet dat de vrouwen die het beste herstellen na een verkrachting, degenen zijn, die IETS, wat dan ook, gedaan hebben om zich te verdedigen, onderneem ik altijd iets van actie wanneer gif zich in mij dreigt te nestelen.

En ik merk dat het helpt.

De AKO (ja dezelfde van die prijs ) boekhandelaar die achter me aan blijft lopen terwijl ik op mijn gemak de boekenrekken bekijk. Net zo lang en zo vastberaden dat ik het zeker weet, vraag ik beleefd of mijn indruk klopt dat hij mij aan het volgen is. Ook hier interesseert de reactie me niet echt, door hem erop aan te spreken heb ik het van me af gegooid.

De welgesteld ogende witte dertigers die met een vreselijk overdreven accent beginnen te praten als ik langsloop, vraag ik vriendelijk of dat toeval is.

Er bestaat natuurlijk altijd een kans dat ik me vergis, vandaar dat ik het beleefd vraag. (Behalve bij het gebeurde met Family man, daar zei ik wat ik er van vond).

Interessant waren wel de reacties die ik via een appgroep van ‘wake’ mensen kreeg op mijn voornemen een mail naar Comedy Central te sturen. Iedereen bezwoor mij het niet te doen, sommigen smekend. Wat hoopte ik hier mee te winnen? Waarom de moeite nemen? Besteed er toch geen aandacht aan. Verspil je energie niet.

Maar ik denk serieus dat het voor onze geestesgesteldheid beter is, slechte zaken niet stilzwijgend over je heen te laten komen. We weten uit onderzoek dat je ziek kan worden als je krenkingen blijft slikken en slikken en slikken. Je blijft ermee zitten, en dat werkt als langzaam werkend gif. Door het met een vraag of opmerking terug te sturen naar de afzender, is het meteen uit jouw systeem verwijderd, is mijn ervaring.

SLEEPING BEAUTIES

Maar het kan ook anders. Onlangs las ik “Sleeping beauties" van bestsellerschrijver Stephen King. Dit boek schreef hij samen met zijn zoon Owen. In dit boek worden vrouwen die in slaap vallen, nooit meer wakker. Althans niet in deze wereld. In deze wereld moeten de mannen verder zonder hen. Steven King gebruikt dit gegeven om te bestuderen hoe mannen zich gedragen als er geen vrouwen meer zijn. Hoe gemakkelijk er naar wapens wordt gegrepen, hoe moeilijk het is om niet alles op te lossen met vechtpartijen. Maar in dit boek kun je hoofdstukkenlang met een persoon meeleven, om er, als terloops, achter te komen, dat het hier om een zwart persoon gaat.  Dat zijn we niet gewend, meestal hoort de huidskleur, als die niet wit is, tot een van de eerste zaken die genoemd wordt. Wit is de standaard, net als bij ‘vleeskleurig’ damesondergoed, de overige niet-witte 90 procent is de afwijking.

Ook laat King de witte hoofpersoon, een politiechef, zich afvragen of ze de andere vrouw ook zou hebben doodgeschoten als ze wit was geweest. Tot haar pijn en schaamte moet ze zichzelf bekennen, dat ze dan waarschijnlijk langer had gewacht. Lang genoeg om te zien dat de zwarte vrouw niet de dader was.

En zo wordt de wit-zwartsituatie op nog meer manieren even onder de loep genomen, maar altijd terloops. Waardoor tegengif wordt toegediend aan een miljoenenpubliek. Thank you King!