Meer spiegels voor het donkere kind

De Rijke Leero…

Door Dayenne Schurman-De Bruin, De Rijke Leeromgeving

Als trotse moeder van twee dochters (18 en 1 jaar oud), leerkracht, zelfstandig ondernemer en auteur deel ik via deze column mijn drijfveer en mijn visie op diversiteit met u.

Diversiteit is mijns inziens een verrijking van de samenleving. Een samenleving waar helaas vaak stereotype gedrag en gedachtegoed de boventoon voeren. Als leerkracht en eigenaar van De rijke leeromgeving laat ik volwassenen en kinderen anders kijken naar zaken die in deze samenleving als normaal worden ervaren.

Als auteur geef ik in eigen beheer een prentenboekenreeks uit waarin mijn dochter Kelsey (nu 18, toen 5 jaar) de hoofdrol speelt. Het eerste prentenboek van deze reeks draagt de titel Spiegelbeeld.

Als moeder en leerkracht heb ik in al die jaren te weinig boeken voorbij zien komen waar mijn dochter zich in herkende, waar het gros van mijn leerlingen met een migratieachtergrond zich in herkende, waar ik mijzelf in herkende.

Als jong kind wordt het beeld dat je vormt over de wereld en jezelf versterkt middels verhalen die je hoort en beelden die je ziet. Als je stilstaat bij dit gegeven, is het naar mijn mening een kwalijke zaak dat er anno 2017 nog zo weinig prentenboeken zijn waar het donkere kind centraal staat. 

Het is mij opgevallen dat de meeste prentenboeken het stereotype witte kind als hoofdpersoon aanvoeren. Iets waarin een groot deel van klein Nederland zich niet in herkent. Daar mag en moet verandering in komen.

Onlangs werd ik geraakt door een citaat van schrijfster Sharron McElmeel. Zij onderschrijft precies het gemis, dat ik voel. Het gemis voor mezelf, mijn dochter en al die andere kinderen die op mij lijken.

Zelfreflectie! Zelfbewustzijn! Ieder mens heeft de behoefte om zich te kunnen spiegelen en te herkennen in een ander. Jezelf spiegelen aan anderen is niet altijd even makkelijk. Het is een proces, waarbij je leert om aan je eigen ontwikkeling te werken. Het helpt je om meer inzicht te krijgen in die zaken waar je aan moet werken en in wat jou kan helpen om je steviger in je schoenen te laten staan.

Maar hoe moet dat als je in de spiegel kijkt en die ander ziet die niet op jou lijkt? Vraag je dat eens af? Zou het impact hebben? Nee? Ja! Het is zelfs wetenschappelijk bewezen. Hiervoor verwijs ik naar een onderzoek uit 1954 waarin Kenneth Clark kinderen met een donkere huidskleur liet kiezen tussen een donkere en een lichte pop. De kinderen kozen bijna allemaal de witte pop. “Deze pop is vriendelijk’. Dit onderzoek heeft Davis herhaald in 2007. Hier kregen kinderen met verschillende achtergronden een donkere en een lichte pop te zien. Volgens de meeste kinderen was de donkere pop ‘de lelijke’ en ‘de slechte’ pop. Mocht je het filmpje nog niet kennen?

Bovenstaand onderzoek stemt me tot nadenken en laat mij de feiten onder ogen zien. Laatst vertelde een goede kennis van mij, ook leerkracht, dat bij een tekenopdracht waarbij de leerlingen een portret van zichzelf moesten tekenen, de kinderen van Marokkaanse afkomst zichzelf tekenden met blonde haren en blauwe ogen. Wat verkeerde beeldvorming al niet teweeg kan brengen! Heeft die beeldvorming die we via verhalen op jonge leeftijd lezen en horen dan zo’n enorm impact? Deze vraag kan ik met een volmondig JA beantwoorden. 

Ja, het heeft impact, en niet zo een klein beetje ook. En ja, onze kinderen hebben OOK spiegels nodig. Ja, we hebben te lang via ramen naar anderen gekeken en ons door dat gedrag gevormd. Ja, het is tijd dat we naar ons zelf gaan kijken.

Je zelfbeeld en zelfvertrouwen hebben alles te maken met de waardering die je hebt voor jezelf; Ik kan dit! Ik ben hier goed in! Ik mag er zijn!  Zelfreflectie; Wie ben ik? Waarom doe ik de dingen zoals ik ze doe? En geloof in jezelf; Ik kan dit! Ik ga ervoor!

Om terug te komen op mijn prentenboek Spiegelbeeld. Spiegelbeeld is het eerste boek uit de gelijknamige boekenreeks Spiegelbeeld. Het is een serie prentenboeken waarin diversiteit en zelfreflectie centraal staan. Een serie waarin diversiteit op een natuurlijke wijze is verweven. De serie bevat cultuur sensitieve kinderverhalen met personages die de verschillende interculturele leefwerelden weerspiegelen, zoals die in onze westerse samenleving verankerd liggen. Ik zal jullie meenemen in dit proces. Zie het als een zwangerschap. Beetje bij beetje krijgt mijn boek meer en meer vorm. Het streven is om eind maart te bevallen… Ik bedoel te lanceren.

Volg mij via mijn website en mijn facebookpagina.

Natuurlijk staat niet alleen de uitgave van mijn prentenboek centraal. Volg mijn interviews met  andere professionals (binnen en buiten het onderwijs). Vanuit verschillende invalshoeken belicht ik een divers beeld over diversiteit. Ook zal ik middels mijn column andere aan diversiteit gerelateerde onderwerpen publiceren. Verder sta ik natuurlijk altijd open voor suggesties van uw kant.

Ter afsluiting van mijn column hiernaast nog een citaat van Sharron McElmeel. Haar citaat belichaamt mijn drijfveer ofwel mijn mission statement!

Dayenne