Liefdesverdriet; een recensie

Door Marysé Jansen

Liefdesverdriet beschrijft de complexiteit van liefde en seks in post-apartheid Zuid-Afrika.

Het boek behandelt de invloed van het apartheidsregime op het alledaagse leven. Juist omdat dit boek zich specifiek richt op liefde en relatie, iets waar iedereen mee te maken heeft, komt het voor de lezer heel dichtbij. Geen boek over oorlog, ontvoeringen, en moorden, maar over wat er gebeurt als dit geweld decennia lang aan de orde van de dag is. Het beschrijft de aanwezigheid van racisme, seksisme, en uitsluiting in de Zuid-Afrikaanse maatschappij, bijna 30 jaar naar de afschaffing van de apartheid.

Marysé is een jonge antropoloog en bedrijfskundige. Ze heeft een passie voor het onderwijs, wat zichtbaar is door haar werk als gastdocent, juf op een weekendschool en onderwijsassistent op de universiteit. Met haar kritische blik zal zij de komende tijd recenseren voor anfromagazine. Vandaag recenseert ze het boek Liefdesverdriet van Niels Posthumus.

Niels Posthumus behandelt taboes zoals gemixte relaties, homoseksualiteit, seks, hiv/aids en verkrachting. Het is eerlijk en persoonlijk hoe de schrijver ons meeneemt naar zijn ervaringen in Zuid-Afrika. Echter, dat maakt het tegelijkertijd soms ongemakkelijk. Een witte Nederlandse man die onderzoek doet naar het seks- en liefdesleven van Zuid-Afrikanen, voornamelijk zwarte Zuid-Afrikaanse vrouwen.

Soms begeeft Posthumus zich op de grens tussen een hele eerlijke weergave van de werkelijkheid en de reproductie van banale stereotypen. Hoewel de auteur zijn best heeft gedaan om objectief te blijven door meerdere experts en ervaringsdeskundigen aan het woord te laten, mis ik soms wat nuance. Misschien is het meer een kwestie van smaak.

Een duidelijk nuance gebrek doet zich voor bij de titel, cover en hoofdstuktitels. Als ik naar de cover en de titel kijk doet het mij meer denken aan een verboden liefdesroman uit de gouden eeuw. Zeker de traan maakt het veel te zoetsappig voor een non-fictieboek. En dan de hoofdstuktitels. “Op zoek naar de man met een Maserati’’ en “Natuurlijk heb ik seks, en die seks is heerlijk’’ slaan naar mijn mening de plank volledig mis. Juist omdat er in het boek wordt geprobeerd om de complexiteit en multi-dimensionaliteit uiteen te zetten van bijvoorbeeld jonge zwart vrouwen die relaties aangaan met oudere witte mannen, vind ik het vreemd dat dit verhaal gereduceerd wordt tot zo’n sensationele titel.

Liefdesverdriet doet wel een goede job in laten zien dat het apartheidsregime meer was dan een systeem van racistische segregatie. Het beleid onderdrukte vrouwen, voedde geweld en ontwrichte niet-witte gezinnen. Ik vind het boek informatief, maar ik raad zoals altijd aan om kritisch te lezen. Het is geen roman wat je zal laten wegdromen op het strand, maar een accuraat verhaal over de gevolgen van het apartheidsregime op de verhoudingen tussen zwart en wit in het hedendaagse Zuid-Afrika.