Afrekenen met colorisme

Ik luister eigenlijk nooit naar de radio, maar ik had toevallig FunX op staan in de auto. Het ging over het EK-voetbal en tiktok-meisjes die naar de wedstrijden kijken voor Virgil van Dijk. 1. Omdat het een mooie man is en 2. ze vroegen zich af hoe het kan dat zijn haar zo goed blijft zitten tijdens een voetbalwedstrijd. De presentatoren Nordin en Wef praatten er een beetje over door en Nordin geeft aan het wel te snappen: “Ze vinden hem een lekkertje. En dan heb je ook nog Xavi Simons en Depay. Dat zijn toch wel die light skin boys waarvoor je moet oppassen”.

Ik kon mijn oren niet geloven. Puur colorisme, gewoon op de radio, op FUN X nog wel. Het radio station dat zichzelf het inclusieve mediamerk van Nederland noemt. Wat zegt zo een uitspraak dan over Jeremie Frimpong, Lutsharel Geertruida of Brian Brobbey? Waarom zetten we onszelf tegenover elkaar? We doen onszelf pijn en we lijken het niet eens door te hebben.

Als dubbelbloed heb ik colorisme altijd al ongemakkelijk gevonden. Als ik een compliment kreeg ten koste van mensen met meer melanine, wist ik nooit goed hoe ik daarop moest reageren. Misschien is dat ook wel de reden waarom ik er nu over schrijf. Ik kan me nog herinneren dat de nicht van mijn toenmalige Marron-vriendje zei: “Jullie gaan echt mooie kinderen krijgen, maar dan moeten ze wel jouw haar hebben!”. Terwijl zij haar eigen haar onder een pruik verborg. Hoe reageer je op een compliment waarmee iemand zichzelf en een hele gemeenschap zo tekort doet?

Wij moeten als gemeenschap beter doen. We moeten het bespreekbaar maken. In de vele gesprekken die we over racisme voeren blijft colorisme, één van de desastreuze gevolgen van racisme en slavernij, te vaak onbesproken. Enkele jaren geleden vroeg Fernando op hetzelfde FunX radiostation juist aandacht voor colorisme. Hij gaf aan dat de media een afspiegeling van de maatschappij moet zijn en dat het een van zijn doelen is om daar verandering in te brengen. Ik hoop dat hij een hartig woordje spreekt met zijn collega. Nicole Terborg stelde het aan de kaak in Dichtbij Wit. Onder andere over de casting van de Nederlandse versie van de musical The Color Purple, waarbij zelfs in een verhaal waarin skintone een cruciale rol speelt, nagenoeg alleen maar light skinned acteurs en actrices worden gecast. Maar we hebben het er te weinig over. Het is misschien een moeilijk onderwerp of zelfs een taboe, maar laten we dat doorbreken!

Want als we het hebben over colorisme lijkt dit misschien in eerste instantie een issue van de Zwarte gemeenschap onderling. Maar colorisme is een gevolg van racisme. Racisme is zó ontwrichtend, dat het zelfs mensen met dezelfde etniciteit tegenover elkaar zet. Dit is al eeuwen gaande en gaat terug tot aan de slavernij. Waar lichtere mensen lichter werk moesten doen. Het heeft onze gemeenschap zo geïndoctrineerd dat mensen hun eigen kleur zijn gaan haten, zo erg dat ze hun huid bleken of bewust kiezen voor een partner die lichter is van kleur, zodat hun kinderen niet te donker zullen worden. En dat mensen dergelijke keuzes maken is niet eens zo gek als je bedenkt dat de mate van je melanine wordt meegewogen in bijvoorbeeld de hoogte van salarissen, in ervaren racisme en in de hoogte van het opleggen van straffen in rechtssystemen.

In de oplossing is het dus ook niet alléén aan de Zwarte gemeenschap om af te rekenen met colorisme. Doordat racisme geïnstitutionaliseerd is, is colorisme dat ook. De media heeft hier een belangrijke rol in. Dat zien we wel aan de uitspraken die klakkeloos in de FUN X uitzending werden gedaan. Maar ook aan de mate en vorm van representatie in de media, die invloed heeft op de beeldvorming van wat mooi en goed is en wat niet.

Hoe wordt de Zwarte gemeenschap gerepresenteerd in de media? Hoeveel melanine zien we in beeld? Het valt mij op dat als er in reclames Zwarte mensen spelen, het vaak een witte en een Zwarte partner zijn, met gemixte kindjes. Of als het mensen met veel melanine betreft, er wordt overgegaan tot negatieve stereotyperingen. Zoals een Kruidvat reclame waarin een witte buurvrouw aan haar Zwarte buurman vraagt of ze heet is en de Zwarte buurvrouw boos wordt en begint te schreeuwen. De stereotypering van de Zwarte man die vreemdgaat en de stereotype angry Black woman in één reclame.

Maar de media kan dus ook een belangrijke rol spelen in het doorbreken van deze racistische structuren. Ook witte mensen en witte instituties kunnen deel van de oplossing van colorisme zijn. Colorisme is immers slechts het verlengde van racisme. En in het tegengaan van racisme moeten witte mensen een beetje van hun ruimte en privilege afstaan.

Maar ook light skinned mensen, zoals ik, moeten hun rol innemen. Want daar waar colorisme mensen met meer melanine achterstelt, brengt het voor de zogenoemde light skinned mensen een privilege met zich mee. Waar enerzijds discriminatie is, is anderzijds een voorkeursbehandeling. Een voorkeursbehandeling die ik niet wil. Een voorkeursbehandeling waar ik tegen ageer. Daarom spreek ik me uit. En dat moeten we allemaal doen. Niet alleen bij racisme, maar ook bij het uitvloeisel daarvan: colorisme.

Ik hoop dat we gaan zien dat we allemaal mooi zijn. Welke kleur, vorm of lengte we ook hebben. We zijn allemaal bloemen uit dezelfde tuin, allemaal mooi op onze eigen manier. En samen vormen we een prachtig boeket.