Kinderen zijn niet met racisme bezig

Door Mariëla Landbrug

Eigenlijk is haast alles wat gezegd kan worden over dit onderwerp, al gezegd. Maar -getriggerd door een incident in de Verenigde Staten- ben ik toch in de pennen geklommen. 

Of je wit, zwart, paars of geel bent en of je kinderen hebt of niet, zo’n bericht raakt je. Minutenlang heb ik naar de foto zitten kijken van twee kindertjes van 4 en 8 jaar die door leeftijdgenootjes in het nauw zijn gedreven vanwege hun huidskleur. Het achtjarige kind is zelfs zo mishandeld dat hij op de intensive care belandt.

Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Mijn gedachten dwalen af naar een vaak gehoord zinnetje in de zwartepietendiscussie. "Kinderen zijn niet bezig met racisme". Ik wil dat geloven. Ik wil geloven dat de meeste jonge kinderen inderdaad niet expliciet bezig zijn met racisme. Maar hoe graag ik ook in de volmaakte onschuld van kinderen wil geloven, de realiteit is weerbarstiger: 

pesten, treiteren en uitsluiten zijn kinderen helaas niet vreemd. Laten wij bovendien niet vergeten dat kinderen een product zijn van hun omgeving en dat ze leren door anderen na te doen. Het maakt niet uit hoe je het beestje noemt -racisme, pesten of treiteren- het gaat om de impact en gevolgen daarvan. 

Jeugdherinnering

4-5 jaar. Dagen voor de intocht van Sinterklaas loop ik met plezierige kriebels in mijn buik rond, dagdromend over de leuke en grote cadeaus die ik aan de Sint ga vragen. 5 december vroeg opstaan met een smile van oor tot oor, dankbaar voor al het moois dat ik heb gekregen.

6 jaar en vele jaren daarna. Dagen voor de intocht van de goedheiligman met spanning in mijn kinderlijf rondlopend, met lood in mijn schoenen naar school gaan en niet durven buiten te spelen wetend wat mij te wachten staat. De irreële angsten die veel kinderen in hun fantasiewereld als reëel beleven over Sinterklaas en Zwarte Piet die ’s avonds langskomen en stoute kinderen in de zak meenemen naar Spanje, zijn niets vergeleken met de reële angsten voor pesterijen en vernederingen die ik onderga omdat ik een donkere huidskleur heb. Uit schaamte en uit angst om ook andere kinderen op kwade gedachten te brengen, houd ik mijn mond dicht. Ik sta er alleen voor. Op kinderlijk naïeve wijze probeer ik me staande te houden door extra aardig te zijn voor pestkoppen die vanaf medio november tot begin december actief zijn.

Tevergeefs. Dan maar proberen me zo klein en onzichtbaar mogelijk te maken in de hoop buiten hun zichtveld te blijven. Tevergeefs. Ten einde raad vriendjes en vriendinnetjes mijden die de voorgaande jaren gepest werden of gezien hun huidskleur gepest zullen worden, in de hoop niet bij de gepeste groep te horen om zo de dans te ontspringen. Tevergeefs. Kinderen zijn meedogenloos.

De mooie Sinterklaasdromen maken definitief plaats voor nachtmerries en bedplassen. 

Tradities evolueren

Het schrikbeeld van Zwarte Piet die stoute kinderen in de zak meeneemt, verdwijnt. Nieuwe inzichten leren dat het pedagogisch onverantwoord is dat kinderen wekenlang door nachtmerries geplaagd, badend in zweet wakker worden om een kinderfeest. Dat andere kinderen nog steeds door nachtmerries geplaagd, badend in zweet wakker worden omdat de kleur van Zwarte Piet aanzet tot pesterijen en vernedering…tja. 

Onzichtbare littekens

Jaren ’90. Het doet pijn, veel meer pijn dan in mijn kinderjaren om lijdzaam te moeten toezien hoe mijn kind op zijn zevende in zijn eentje op kinderlijk naïeve wijze probeert op te boksen tegen zwartepietpesterijen en vernederingen. Snikkend vertelt hij erover maar houdt zich op school en de sportvereniging groot, uit angst dat het erger wordt. Machteloos besluit ik het kinderfeest voortaan aan ons voorbij te laten gaan, tot onbegrip van mijn zoon die ook Sinterklaas wil vieren.

Anno 2016. Als haast alles is gezegd, kan ik alleen maar vragen stellen.

Ben ik een boosaardige vrouw omdat ik pleit voor een onschuldig en inclusief Sinterklaasfeest? Waarom worden jonge mannen en vrouwen die de straat opgaan -gewapend met T-shirts, leuzen, spandoeken en megafoons- om voor kinderen op te komen die al jaren in hun eentje en op kinderlijk naïeve wijze moeten opboksen tegen zwartepietpesterijen, gecriminaliseerd?

Ondanks alles wens ik alle kinderen een fijne pakjesavond, dat is wat jullie allemaal willen!

Mariëla Landbrug is freelance publicist.