Hoezo ‘boxerbraids’?
Door Janice Deul
Je kunt zeggen wat je wilt van Kim Kardashian, maar een behoudend typje is ze niet. Want Kimmie die minderbedeelden grootmoedig laat meegenieten van haar boobs, billen en baby is niet alleen een enthousiast ambassadrice van de Yeezy-creaties van hubbie Kanye West; ook qua haar laat ze zich inspireren door allerlei straatstijlen en -looks.
Zo was ze onlangs te zien met ‘cornrows’, een traditionele Afrikaanse stijl waarbij het haar plat tegen de hoofdhuid aan wordt ingevlochten. Het stond haar prachtig. Eerlijk is eerlijk.
"Zwarte cultuuruitingen worden veelvuldig gekopieerd, geplagieerd en geannexeerd door de dominante (witte) cultuur. Of het nu gaat om muziek, taalgebruik, kleding, dans of haardracht. Internationaal wordt dit verschijnsel ‘cultural appropriation’ (culturele toe-eigening) genoemd."
Een foto van de coole Kim werd op Twitter gepost door het Britse MTV dat – en nu komt het – de veelbesproken über-celeb alle credits gaf voor het populair maken van deze look. Een haarstijl die al eeuwen in de zwarte cultuur wordt gerockt. Iets waar met geen woord over werd gerept.
Gebombardeerd tot ‘favourite hairdo van de A-List’ werd het kapsel simpelweg uit zijn historische en culturele context gerukt - zelfs de naam werd veranderd; MTV spreekt van ‘boxer braids’, alsof er nooit zwarte mannen en vrouwen met cornrows hebben bestaan. Een misser van formaat, waaraan de jongerenzender zich lang niet als enige schuldig maakt.
Zwarte cultuuruitingen worden veelvuldig gekopieerd, geplagieerd en geannexeerd door de dominante (witte) cultuur. Of het nu gaat om muziek, taalgebruik, kleding, dans of haardracht. Internationaal wordt dit verschijnsel ‘cultural appropriation’ (culturele toe-eigening) genoemd.
Een bekkenbreker en in meer dan één opzicht een lastig begrip, dat zich wellicht beter laat duiden door te kijken naar de Amerikaanse equivalent: ‘columbising’. Inderdaad: naar de befaamde Columbus, die in 1492 Amerika ‘ontdekte’, terwijl dat gebied allang bewoond werd door de Native Americans.
Soms is moeilijk aan te geven waar inspiration eindigt en appropriation begint, maar het geval van Kim-met-de-cornrows was voor menigeen op Twitter en Facebook duidelijk. Ach, waar maken ze zich druk om, zul je misschien denken, het is toch maar haar?
En daar ligt het probleem, want het gaat om meer dan dat. Namelijk om eigenheid en identiteit, om trots, erfgoed en verleden. En ja, ook om haar. Een onderwerp dat van oudsher beladen is in black cultures. Zwarte mensen werden eeuwenlang gestigmatiseerd en geridiculiseerd vanwege hun krullen. Niet alleen van buitenaf, vaak ook van binnenuit.
"Als we niet oppassen, denken we over vijftig jaar dat Miley Cyrus het twerken, afgeleid van een oude West-Afrikaanse dans, heeft uitgevonden."
Het MTV-voorbeeld staat overigens niet op zichzelf. Een legertje - in hoofdzaak - witte modellen stiefelde vorig jaar over de catwalk van Marc Jacobs met het haar in kleine knotjes - bij degenen die enigszins zijn ingevoerd in de black culture staat deze haardracht overigens bekend als ‘bantu knots’.
Toen een populaire Amerikaanse wittemensenhaarblog vervolgens met een tutorial kwam om zelf de ‘twisted mini buns van Marc Jacobs’ te creëren was de maat vol voor menige Afro-Amerikaan. Niet omdat de look die zijzelf en hun moeders of zusters al tijden rockten opeens high fashion geworden was (ook al werden zij er vaak om veroordeeld, wegens ‘niet stylish’), maar omdat de witte ontwerper alle credits kreeg voor het lanceren van deze ‘nieuwe trend’.
Laten we wel wezen: ‘mix and match’ is een veelbeproefd principe in de mode, waar ik ook persoonlijk groot voorstander van ben. Maar als we onszelf laten inspireren door andere (sub)culturen en volkeren mogen we niet vergeten wat de oorsprong van zo’n vondst is. Anders beroof je mensen van hun geschiedenis, hun helden, hun verhalen, hun erfgoed en hun culturele identiteit.
Als we niet oppassen, denken we over vijftig jaar dat Miley Cyrus het twerken, afgeleid van een oude West-Afrikaanse dans, heeft uitgevonden. Zijn we de geschiedenis van de cornrows vergeten. En geloven we dat bantu knots ontsproten zijn aan het brein van een 20ste-eeuwse Amerikaanse designer. Moge God c.q Allah verhoeden dat modemakers of andere sterren aan de haal gaan met cultuurgoed dat niet het hunne is. Een denkbeeldig scenario? Hell no! De rock-‘n’-roll is het immers net zo vergaan.
Janice Deul is lifestyle journalist, co-writer van Little Black Hair Book en fashionactivist. Via haar platform Diversity Rules maakt zij zich sterk voor meer diversiteit in mode en magazines.
Dit is een bewerking van een blog dat eerder verscheen op www.oneworld.nl. Inmiddels besteedde ook het RTL-programma 'Editie.NL' aandacht aan de 'boxer braids' van Kim Kardashian..